
Otizm Ve Asperger Sendromu
Otizm, erken çocukluk çağında belirtileri görülmeye başlayan bir nörogelişimsel bozukluktur. Son yıllarda yapılan çalışmalarda bu bozukluğun hem genetik hem de çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıktığından söz edilmektedir. Otizmin en önemli belirtileri arasında iletişim becerilerinin yetersiz olması, insanlarla ilişki kurma ve etkileşime girme konusunda isteksizlik/yetersizlik ve tekrarlayan davranışlar bulunmaktadır. Asperger sendromunun ise yüksek işlevli otizm türlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Asperger sendromunun belirtileri diğer otizm bozukluklarının semptomlarına benzerlik gösterse de belirtileri genellikle daha hafif seyreder.
Asperger sendromu olan bireylerin ortalama ya da ortalamanın üstünde dil ve zeka yetenekleri olduğu gözlemlenmiştir. Bu nedenle asperger sendromu olan bir çocuğun iyi gelişen yönleri sebebiyle belirtileri sıklıkla ağır seyreden otizm kadar erken yaşta aileleri tarafından fark edilmeyebiliyor.
Asperger sendromu olan bireylerin sahip olduğu nitelikler nelerdir?
- Bu bireylerin bilişsel düzeyleri genelde normal veya parlaktır; bir kısmının çok özel yetenekleri vardır.
- Çoğu otizmliden farklı olarak insan ilişkilerine heveslidirler ancak çoğunlukla kendi ilgi alanları doğrultusunda ilişki kurmak isterler.
- Çoğu yakın arkadaş edinmeyi geç yaşta öğrenir, karşı tarafın duygularını tam okuyamama, niyetini anlamada güçlük, yoğun sosyal ortamlarda yorulma ve kaçınma görülür.
- İyi sözel becerileri ve özellikle ilgi alanlarında ciddi bir bilgi birikimleri vardır ancak basit imalı lafları bile anlamada güçlük veya temel sosyal normlar için gerekli olan basit konuşmalarda zorluk gözlemlenir.
- Kendi rutin ve ritüellerine bağlılık gösterirler ve çoğunlukla gelişmiş ilgi alanları mevcuttur.
- Duyusal alanlarda düşük ya da yüksek duyarlılık görülmektedir.
Peki, ebeveynler asperger sendromu olan çocuklarını nasıl destekleyebilir?
- Anne baba olarak tutarlılık en önemli önceliktir. Ebeveynler hem tutum ve davranışları hem de aile rutin ve programına uyma konusunda tutarlı olmalıdır. Evdeki işleri tutarlı, rutin ve öngörülebilir yapmak çocuğun kafa karışıklığını ve kaygısını azaltarak olumlu davranışlarını kolaylaştırır.
- Asperger sendromu olan bireylerin güçlü bir hafıza ve kurallara uyma kapasitesi vardır. Bu özellikleri rutinleri uygulama konusunda onları başarılı kılar. Özellikle küçük yaşta görsel ögelerden faydalanılarak günlük program, sabah programı gibi rutinler oluşturulabilir.
- Evde uygulanan rutin ve kuralların diğer ortamlarda ve kişilerce de uygulanması bazı toplumsal kuralların oturmasını kolaylaştıracaktır.
- Çocuğunuz kafa karışıklığı yaşıyor ve bir durumu anlayamıyorsa işi parçalara bölebilirsiniz, adımları basitleştirerek tekrar anlatabilirsiniz ya da yapılacak iş için görsel destekler sunarak çocuğun uygulamasını kolaylaştırabilirsiniz.
- Çocuğunuzun bunaldığı, aşırı uyarıldığı ortamlardan ayrılabilir ya da orada geçirilen süreyi kısaltabilirsiniz. Bu mümkün değilse ortamdaki daha fazla uyarıcı durumdan kaçınabilirsiniz (örneğin sesli alandan uzaksamak gibi).
- Çocuğunuz akranlarıyla yakınlaşmak isteğindeyse öncelikli olarak sosyal becerilerin desteklenmesi için daha küçük, birebir ya da belli tercih edilen aktiviteler için diğerleriyle bir araya gelmesi sağlanabilir.
Asperger sendromunun kesin bir tedavisi yoktur. Çoğu bireyde ilişkisel, iletişimsel, duygusal ve davranışsal sorunlar için erken müdahale ve uygun yönlendirmeyle yetersizlik görülen becerilerin kazandırılması ve duygusal ve davranışsal problemlerin önlenmesi mümkün olmakta ve olumlu gelişmeler görülmektedir.
Ancak sosyal beceri öğrenmek zaman alır bu sebeple ailelerin sabırlı olması ve bu alanda çalışan bir ruh sağlığı uzmandan destek alması çocuğun gelişimi açısından faydalı olabilir.
KAYNAKLAR
- Bebeklikten Erişkinliğe Otizm
- Tanının Ötesinde Asperger ve Otizm
Uzman Bilgisi
Psk. Tuğba İNCEKARA
Klinik Psikolog
- Üniversite : Haliç Üniversitesi Psikoloji Bölümü
- Uzmanlık : Haliç Üniversitesi Klinik Psikoloji Bölümü (Tezli)
Yazıları

Psikolojik Dayanıklılık: Zorluklarla Başa Çıkmanın Gücü
Psikolojik dayanıklılık dediğimizde genellikle ilk olarak akıllara, olumsuz olaylar geliyor ama yaşam boyunca kaygı, stres ve endişe hissetmemize sebep olan pek çok deneyim yaşansa da bunlar her zaman negatif yani, istemeyeceğimiz türden olay ya da durumlar olmuyor. Bazen de gerçekleşmesini dört gözle beklediğimiz halde, gerçekleştiği zamanda bizi çok zorlayabilen durumlar yaşanıyor.

Kış Depresyonu
Kış depresyonu, mevsimsel duygulanım bozukluğu ya da mevsimsel depresyon olarak da bilinen; kişinin yaptığı aktivitelere ilgi ve isteğinin azaldığı, düşünce, duygu ve davranışlarının olumsuz yönde etkilendiği, özellikle sonbahar ve kış aylarında mevsimlerin değişmesiyle birlikte tetiklenen psikolojik bir hastalıktır.

Otizm Ve Asperger Sendromu
Otizm, erken çocukluk çağında belirtileri görülmeye başlayan bir nörogelişimsel bozukluktur. Son yıllarda yapılan çalışmalarda bu bozukluğun hem genetik hem de çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıktığından söz edilmektedir. Otizmin en önemli belirtileri arasında iletişim becerilerinin yetersiz olması, insanlarla ilişki kurma ve etkileşime girme konusunda isteksizlik/yetersizlik ve tekrarlayan davranışlar bulunmaktadır. Asperger sendromunun ise yüksek işlevli otizm …

Çocukluk Çağı Mastürbasyonu
Mastürbasyon davranışı, çocukların gelişimi açısından son derece doğal ve sağlıklı bir süreçtir. Çocuklar, bedenlerini keşfetmeye başladıkları küçük yaşlardan itibaren zevk alacak şekilde kendi vücutlarına dokunmaya başlarlar. Bu davranış genellikle çocuklarda 3 ile 6 yaş arasında daha sık görülmektedir.

Çocuklarda Tuvalet Eğitimi
Tuvalet eğitimi, çocukların büyüme ve gelişim süreçlerinde son derece önemli bir basamaktır. Bu süreç, çocuklar kadar ebeveynler için de oldukça kritik ve zaman zaman kaygılı olabilmektedir. Genellikle çocukların 24 ayını doldurduklarında tuvalet eğitimine ilgi gösterdikleri düşünülmektedir ancak, bazı çocuklarda bu süre daha erken ya da daha geç olabilmektedir.
Güncel Psikoloji Yayınlarımız

Annelik: Görünenin Ötesinde Bir Dönüşüm
Zorlukları, çatışmaları ve dönüşümüyle bir ruhsal yolculuk Annelik, dışarıdan bakıldığında doğal bir süreç …

Ayna Ayna Söyle Bana! Var Mı Benden…
Hepimizin bildiği pamuk prenses masalında cadı kraliçe aynanın karşısına geçer ve sorar: “Ayna ayna söyle bana, …

Kumarın Dijital Yüzü Çevrimiçi Kumar Bağımlılığı Ve Toplum
Kumar bağımlılığı, kumar oynama sebebiyle beynin etkilenmesi sonucu kişinin kumar oynama isteğini kontrol edememesi …

Oedipus Kompleksi Ve Başarı Korkusu
“Büyüyünce annemle/babamla evleneceğim” diyen, ebeveynleri arasındaki yakınlığı kıskanan ve bu yakınlığa …

Uçuş Fobisi (Aerofobi) Nedir ? Vr Gözlük İle Tedavi Nasıl Gerçekleşir?
Uçuş fobisi, literatürde aerofobi olarak tanımlanan, uçma korkusu bulunan kişilerde ciddi kaygı belirtilerine yol …

Kırmızı Elma
Adem’le Havva’nın kırmızı elmayı dalından koparıp yemesinden beri, yüzyıllardır insanoğlu kendine konulan …

Çocuklarda Ayrılık Kaygısı
Çocuklarda ayrılık kaygısı, bir çocuğun bakım veren kişilerden ayrılırken yaşadığı yoğun stres durumu olarak …

Aşk Ne Kadar Mümkün?
Platon’un aşkla ilgili diyaloglardan oluşan “Şölen” kitabında geçen bir tartışmada, Aristophanes şu hikayeyi …

Depresyonun Gelişimi ve Pozitif Bakış Açısı Geliştirme Yolları
Erken yaşantılar kişide kendisi ve dünya ile ilgili bazı temel işlevsel olmayan inançların veya şemaların gelişmesine …