Psikoloji Nedir?

Psikoloji kelimesi diğer adıyla ruh bilimi, Yunancada ‘psykhe’ ile ‘logos’ kelimelerinin bir araya getirilmesiyle türetilmiştir. Psykhe Yunancada ‘ruh’ anlamına gelirken; Logos ise ‘bilgi’ anlamına gelmektedir.

1870’lere kadar felsefenin alt dalı olarak görülen psikoloji, 1879’da Wilhem Wundt’un Almanya’da ilk kez psikoloji çalışmalarına özel olarak psikoloji laboratuvarı kurmasıyla ayrı bir çalışma alanı olarak ortaya çıkmıştır.

Psikoloji, bilimsel metot ve testler kullanarak zihinsel süreçlerimizi, duygularımızı ve davranışlarımızı inceleyen bir bilim dalıdır. Peki bu ne demektir?

Psikoloji, insan olarak bizlerin neden ve ne zaman öfkeleneceğimizi, hayal kırıklığına uğrayacağımızı, âşık olacağımızı yani insan davranışlarının neden ve ne zaman gerçekleşeceğini belirli teori ve kuramlara dayandırarak inceleyen bir bilim dalıdır.

Birisinin neden öyle davrandığını anlayabilmek, aynı zamanda o davranışa etki eden faktörleri de anlamamızı gerektirir.  Örneğin; depresyonda olan birisini düşünelim.  Depresyon tanısı almış birisi sosyal çevresinden kopmaya başlamış, eskiden zevk aldığı şeylerden artık zevk almayan, daha yavaş konuşan ve hareket etmeye başlayan, depresif düşünceleri olan (‘Ben başarısızım’, ‘Ben aptalım’ vb.)  ve kendisini mutsuz hisseden birisi olarak aklımıza gelebilmektedir. Psikoloji, bu duygudurum ve davranışın altta yatan nedenlerini gözlem ve bilimsel metotlara dayandırarak anlamaya çalışır.

Bunu anlamayı bir merdiven basamağına benzetebiliriz. Merdivenin basamakları beyin yapılarından, düşünceler ve duygulara; üst basamaklardaki sosyal ve kültürel etkilere kadar uzanır. Örneğimize geri dönersek, depresyona sebep olan faktörlerin en alt basamaklarında biyolojik etkilerden bahsedebilirken üst basamaklarda ise sosyal etkilerden bahsedilebilmektedir.

Günümüzde ise dizi ve filmlerin etkisiyle psikoloji bilimi giderek popüler hale gelmektedir. Psikolojinin hızlı bir şekilde popüler olmasının avantajları olduğu kadar dezavantajı da bulunmaktadır. Toplum tarafından psikolojik bilgiye daha hızlı ulaşılması aynı zamanda bu alandaki yanlış bilgi patlamasına da sebep olabilmektedir. Bu noktada, sahte bilgiyi gerçek bilimsel bilgiden ayırabilmek önem taşımaktadır. Kesin yargılar, süslü terimler içeren içerikler yerine akademik çalışmalardan veya bu alanda uzun süre eğitim görmüş psikolog, psikiyatristlerden destek almak faydalı ve doğru bilgiye ulaşmaya yardımcı olabilmektedir.