Empati: Başkalarını Anlama Ve Empatik Bağlantı Kurma Sanatı

Empati kavramından Türk Dil Kurumu’nun web sitesinde duygudaşlık olarak kısaca bahsedilmektedir, psikolojiyle ilgili kaynaklarda ise eşduyum olarak bahsedildiğini de görebiliriz.

Empati kelimesi Yunanca kökenli empathia kelimesinden dilimize geçmiştir, “em” ek olarak kullanılır ve içinde-içerde anlamı taşır. “Pathia” ise hissetme demektir ve empathia kelimesi böylece içinde hissetmek ifadesiyle anlam kazanır.

Empati kelimesinin anlamları incelendiğinde en kısa haliyle “kendini duygu ve düşüncede bir başkasının yerine koyabilme” olarak yer alır. Kişinin kendisini bir başkasının yerine koyarak o kişinin bilinciyle algılıyormuş gibi duygularını, isteklerini ve düşüncelerini, onun bu yaşantılarını o anda tecrübe etmeksizin anlayabilmesi yeteneği olarak tanımlanır (Cevizci 1996). Bu demektir ki bir kişinin başkalarını anlayabilmesinin en önemli noktalarından birisi empati-duygudaşlık yetisinin olmasıdır. Bu yeti insanoğlunun doğumundan itibaren bakım verenleriyle (anne-baba veya bakımı üstlenenler) ve çevresel etkenlerle kurduğu ilişkiyle şekillenir. Bu durum gelişerek günümüzdeki haline gelir. Çocuk ve bakım veren ilişkisini incelersek empatik bağlantı kurmanın temelinin nasıl atılabileceğini görebiliriz. İlk olarak anne-baba çocuklarının ihtiyaçlarını çocukların ortaya koyduğu tepkilerle görür ve neye ihtiyaçları olduğuna kendi algılarından yola çıkarak karar verirler. Açlık ve tuvalet ihtiyacı buna önemli bir örnektir. Ardından ikinci olarak çocukların karşılanan maddi ve manevi ihtiyacının doğruluğundan emin olmak gelir. Gerçekten o ihtiyaç karşılanıyor mu? Bunun yanıtını bilmek oldukça önemlidir. Sonuncu aşamada ise ebeveynler çocuklarını anladıklarını ve onların hislerini paylaştıklarını davranışlarıyla ve sözleriyle onlara sunarlar böylece çocukların anlaşıldıklarını hissetmeleri sağlanır.

Tüm bunlar günümüzde yetişkin bireyler arasındaki ilişkilerde de geçerlidir yani iletişim kurduğumuz kişiyi dinleyerek ve gözlemleyerek duygularını ve düşüncelerini anlamaya çalışmak ardından başka neler olabileceğine dair detaylı bir düşünmek son olarak da anladığımız kadarıyla iletişim kurduğumuz kişiye bunları belirtmek empatik bağlantı kurmak için temel adımlardır.

Psikoterapi çalışmalarının da en temel unsurlarından biri belki de olmazsa olmazı psikoterapistin empatik bir biçimde danışanlarıyla ilişki kurmasıdır. Her insanda olduğu gibi psikoterapiye başvuran insanlar da yeterince iyi bir şekilde anlaşılmak ve güven duymak isterler. Terapide anlaşıldığını hisseden ve terapistine güven duyan bir danışan çevresiyle kurduğu ilişkilerinde daha empatik bir noktaya gelir. İlerleyen psikoterapi çalışmasıyla kişiliğindeki dönüşümleri görebilir ve yönlendirebilir noktaya gelebilir. Bu sayede bireysel ve toplumsal yaşantısını daha huzurlu sürdürebilir.

Kaynaklar: