Sınırda (Borderline) Kişilik Bozukluğu Nedir?

Sınırda kişilik bozukluğu; kişinin sosyal ilişkilerinde, kendi düşünce, duygu ve davranışlarında problemlere neden olabilecek psikiyatrik bir rahatsızlıktır. ‘Borderline’ kelimesi ‘sınırda’ anlamına gelmektedir. Bu rahatsızlık genel olarak ergenlik veya genç yetişkinlikte ortaya çıkmaktadır. Sınırda kişilik bozukluğu, genelde, kişinin çevresindeki bireylere karşı duygulanım ve davranışlarındaki dalgalanmalar ile kendini göstermektedir. Bu durumda kişinin olayları algılama biçiminde değişiklikler meydana gelmektedir. Bu rahatsızlığın toplum içindeki yaygınlığı %2-3 olarak bilinmekle birlikte kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir.

Genetik ve çevresel faktörler sınırda kişilik bozukluğunun ortaya çıkmasında rol almaktadır. Genetik yatkınlığın yanında yaşam boyu meydana gelebilecek zorlayıcı yaşantılar (travmalar gibi) sınırda kişilik bozukluğunun gelişiminde etkili olabilmektedir.

Sınırda Kişilik Bozukluğu’ na Sahip Kişilerde Görülebilecek Belirtiler Nelerdir?

Sınırda kişilik bozukluğu olan kişilerin duygudurumlarında ani değişiklikler görülebilmektedir. Kişi kendi hayatını, kişilik özelliklerini veya hayattaki rollerini sıkça sorgulayıp kararlılık konusunda zorluk çekebilmektedir. Bu belirtiler ile beraber kişinin düşünceleri, inançları, değerleri veya ilgilendikleri konular sıklıkla ve hızlı bir şekilde değişiklik gösterebilir. Ek olarak, kişinin çevresindeki insanlar ile ilişkileri hakkındaki düşünce ve duygularında da sık sık dalgalanmalar ve dürtüsel (kontrol edilemeyen) davranışlar görülebilmektedir. Sevilen birini bir anda hayatından çıkarma, düşmanlık besleme, güvensizlik duyma veya şüphelenme gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler ışığında kişinin sosyal ilişkilerinde bir istikrar sağlayamaması, içten veya samimi ilişkiler kuramaması, süreğen ilişkilerinde zorlayıcı tavırlar sergilemesi muhtemel olabilmektedir.

Sınırda kişilik bozukluğu, kişinin ilişkilerinde terkedilme tehdidini hissetmesi sonucu yoğun çaba sarf etmesine neden olabilmektedir. Bir kişiyi aşırı yüceltme veya tam tersi aşırı yerme davranışı görülebilmektedir. Çoğu alanda (kendine zarar verme davranışı da dahil olmak üzere) dürtüsel davranışlar, paranoid düşünceler ve uyum sağlamada zorluk görülebilmektedir. ‘Stres’ neredeyse hayatlarının her alanında var olmaktadır ve çoğu zaman öfkeyi kontrol etmede güçlük ile karşılaşılabilmektedir. Sınırda kişilerin hissettiği hemen her duygu uçlarda ve yıpratıcıdır. Yoğun duygular çoğunlukla yerini bir boşluk hissine ve kontrol edilemeyen öfkeye bırakmaktadır. İyi ve kötü arasında düşünce değişiklikleri sıklıkla yaşanır. Bu durum sınırda kişi başta olmak üzere çevresindeki kişileri etkiler. Etrafındaki kişilerin düşünce ve davranışlarını olabildiğince kontrol etme ihtiyacı baskındır böylece kendi deneyimlerini de önceden bilmek veya plan yapabilmek kolaylaşmaktadır. Terk edilme konusunda ciddi kaygıları olmasına rağmen kurdukları ilişkileri sürdürebilme becerileri yetersiz kalabilmektedir.

Sınırda Kişilik Bozukluğu Tedavi Edilebilir Mi?

Sınırda kişilik bozukluğunun varlığında uygulanabilecek tedaviler ilaç tedavisi ve psikoterapidir. Kişinin düşünce, duygu, davranış ve savunma mekanizmaları yeniden yapılandırılabilmektedir. Bunu yanında duygusal regülasyon ve dürtüsel davranışları kontrol altına alabilmek için ilaç tedavisi de öngörülmektedir. Dürtüsel davranışlar, duygusal dalgalanmalar, kazanç getiren manipülatif kendine zarar verme davranışları veya intihar girişimleri, değişken fikirler, ilgi alanları ve sosyal çevre gibi belirgin durumların görülmesi halinde bir psikiyatrist veya psikolog’ dan görüş almak gerekmektedir.