LGBTI +: Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans ve İnterseks kimliklerinin baş harflerinden oluşan kısaltmadır. Lezbiyen, Gey, Biseksüel, cinsel yönelim; Trans, cinsiyet kimliği; İnterseks ise cinsiyet özelliğidir. Bu tanımlar dışındaki cinsel yönelim ve cinsiyet kimliklerini kapsama açısından son yıllarda kısaltmanın sonuna “daha fazlası” anlamında + işareti de konulmuştur.

LBGTI+’lar uzunca bir süre psikoloji ve psikiyatride “hasta” “anormal”  olarak tanımlandı ve bu sebeple bilimsel çalışmalar hep sorunun sebebini bulma ve çözmeye odaklandı. Bunun sonucunda ise onarım terapisi,elektroşok ve tiksindirme tedvisi gibi. hem fiziksel hem de ruhsal zararlara sebep olan birçok sözde tedavi yöntemi uygulandı.

Verilen mücadeleler sonucunda 70’li yıllardan itibaren eşcinselliğin ve biseksüelliğin bir hastalık olmadığı kabul edildi. Buna rağmen günümüzde hala etik dışı olarak görülen ve hiçbir bilimsel dayanağı olmayan yöntemler kullanılmakta. Bu yöntemlerden bahsetmeden önce bu konuda kullanılan bazı terimleri tanımlamamız gerektiğini düşündük.

Cinsel yönelim: Belli bir cinsiyetteki birine karşı süregelen duygusal, romantik ve cinsel çekim olarak tanımlanabilir. Kişinin kendi cinsiyetinden birine bu çekimi duyması eşcinsellik, karşı cinsten birine yönelmesi heteroseksüellik, birden fazla cinsiyete bu çekimi duymasınaysa biseksüellik denir. Eşcinsel yönelimi olan erkekler gay, kadınlarsa lezbiyen olarak da adlandırılır.

Homofobi: Eşcinsellere veya eşcinselliğe karşı duyulan nefret, korku, hoşnutsuzluk ya da ayrımcılıktır. Fakat fobi terimi durumu bireysel ve tıbbi bir bakış açısına indirgediği için eleştirilmiş ve heteroseksizm ve heteronormativite gibi terimler ön plana çıkmıştır.

Heteroseksizm: doğal, normal, üstün ve kabul edilir olan cinsel yönelimin heteroseksüellik olduğunu öne süren; heteroseksüel olmayan her türlü davranış, kimlik veya ilişkiyi damgalayan, reddeden ve aşağılayan ideolojik sistem anlamına gelir.

Heteronormativite: Heteroseksüelliğin tek normal cinsel yönelim olarak görülmesi, toplumsal değerlerin, kuralların ve yaşam biçimlerinin herkes heteroseksüelmiş gibi kabul edilmesidir. İnsanların kadın ve erkek olarak ikiye ayrılmasını; cinsel ilişkilerin/evliliklerin sadece ve sadece kadın ve erkek arasında olabileceğini iddia eden inançlar, düşünceler ve normlar bütünüdür.

Toplumsal Cinsiyet:. Farklı kültürlerde, farklı coğrafyalarda ve farklı tarihsel zamanlarda kadınlara ve erkeklere toplumsal olarak yüklenen roller ve sorumluluklar bütününü ifade eder.

Atanmış/Biyolojik Cinsiyet (Sex): Doğumda ya da daha öncesinde dış genital özelliklere atanan bazı özellikler ve bunlar üzerinden inşa edilen varsayımlardan yola çıkılarak kişilere atanan cinsiyettir.

Çoğu toplumda, vajina ile doğanlar “dişi”, penis ile doğanlar “erkek” olarak tanımlanır.

İntersex: : İnterseks terimi cinsiyet özelliğine işaret eder. Kişilere doğduklarında atanan eril ya da dişil cinsiyet kabulünün dışında, bu kategorilere varsayıldığı şekilde uymayan ya da her iki kategorinin özelliklerini de taşıyan kişilerdir. İnterseksker ; genital organlar , kromozom yapısı, gonadlar açısından tipik dişi ve erkek özelliklerini tam olarak göstermeyen cinsiyet karakteristiğiyle doğan insanlardır.

Doktorlar çoğunlukla ebeveynlere interseks çocuklar üzerinde cerrahi ve başka tıbbi müdahaleler yapılmasını, böylece bedenlerinin görünürde “kadın” ya da “erkek” özelliklerine kavuşturulmasını önerir. Pek çok durumda bu müdahaleler tıbben gereksizdir ve interseks çocuklar büyüdükçe üzerlerinde çok olumsuz etkileri olabilir.

Cinsiyet Kimliği (Gender Identity):

Kişilerin kendilerini ait hissettikleri ve özdeşim kurdukları cinsiyetlerini ifade eden bir tanımdır. Cinsiyet kimliği dışarıdan gözlenerek, fiziksel ya da fizyolojik özellikler üzerinden birtakım varsayımlar ya da atamalar üzerinden anlaşılamaz. Cinsiyet kimliği, sadece bedenle ilgili olmayıp, psikolojik ve sosyal yönleri de içeren bir süreç ve terimdir.

Cisgender veya Trans-olmayan (Na-trans): Sahip olduğu cinsiyet kimliği doğumda atanan cinsiyetle örtüşen kişilere denir.

Trans (Transgender): Cinsiyeti ve/veya cinsiyet kimliği, doğumda atanan ve varsayılan cinsiyetle uyumlu olmayan kişilerin tümünü ifade eden şemsiye bir terimdir.

Trans kelimesi herhangi bir cerrahi operasyonu şart kılmaz ancak birçok trans kadın, trans erkek ve trans kişi cinsiyetlerine ilişkin uyum ve/veya geçiş süreci yürütebilir, çeşitli tıbbi ve cerrahi süreçlerden geçmek isteyebilir. Trans terimi cinsiyet kimliği ile ilgili olup, herhangi bir cinsel yönelimi işaret etmez.

transseksüel ve travesti terimleri artık pek kullanılmamakta,

cinsiyet geçiş operasyonu geçirmiş olsun ya da olmasın

kendisini diğer cinsiyete ait hisseden ya da atanmış cinsiyetine dair hoşnutsuzluğu olan herkes için “trans”

kavramı kullanılmaktadır. Atanmış cinsiyeti kadın olan

ama kendini erkek olarak tanımlayan kişilere trans erkek,

atanmış cinsiyeti erkek olan ve kendini kadın olarak tanımlayan

kişilere de trans kadın denir. Bununla birlikte, kişiler

kendilerini trans erkek ve trans kadın olarak tanımlamayı

istemeyebilirler ve kendilerini sadece kadın ve erkek olarak

tanımlayabilirler.

Queer: İngilizce’de “tuhaf, acayip, garip, eksantrik, şüpheli,

iğreti, dengesiz, kötü, değersiz” gibi anlamlara gelen

ve eşcinselleri aşağılamak için kullanılmış olan bu kelime,

1990lardan itibaren LGBTİ aktivizmi tarafından sahiplenilmiş

ve olumlayıcı bir ifade olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Genderqueer: Kişinin kendisini tek bir cinsiyetle, çok cinsiyetli, cinsiyetler arasında geçişken olarak tanımladığı veya hiçbir cinsiyetle tanımlamadığı) durumları ifade etmek üzere kullanılan şemsiye bir terimdir.

Gender Spectrum: İnsanın cinsiyetlilik halinin, iki-kutuplu

bir sınıflamayla (gender binary) sınırlandırılamayacağını,

bunun bir spektrum/yelpaze/ranj olarak görülmesi

gerektiğini ifade eden yaklaşım. Buna göre, cinsiyet sadece

anatomiye indirgenemez; cinsiyet olgusunu tanımlayan

birçok farklı boyut vardır. bunlar sabit ikili biçimler olmaktan

ziyade çoklu olasılıklar şeklinde karşımıza çıkar. Bu da

cinsiyetlilik halinin sabit iki kategoriyle anlaşılamayacağını

gösterir

Tanımların birçoğu için kaosgl.org sitesinden yararlandık. Daha ayrıntılı bilgi için siteyi ziyaret edebilirsiniz.