Pika Sendromu Nedir?
Yeme davranışlarında yaşanan bozulmaları ifade etmek için kullanılan yeme bozuklukları sınıfı içerisinde farklı hastalıklar bulunmaktadır. Bu hastalıklardan bir tanesi de pika sendromudur. Pika sendromu yeme bozukluğu sınıfı içerisinde yer alan bir psikiyatrik bozukluktur.
Besin niteliği ve besleyiciliği olmayan maddelerin yenilmesi durumunu ifade eden pika sendromunda yenilen maddeler genellikle sabun, toprak, kil, metal, buz, kum, plastik, bez, kireç, kâğıt, saç, kibrit ucu, tebeşir, boya, para gibi maddelerdir.
Pika Sendromu Belirtileri
Bireylerin besin değeri olmayan maddeleri en az bir ay süreyle, tiksinmeksizin ve düzenli şekilde yemesi pika sendromu olarak tanımlanmaktadır. Bu maddelerin uzun süre yenmesi bağırsak, mide, diş sağlığını tehdit etmektedir. Besin dışı maddelerin bazıları ise zehirlenmeye sebep olarak bireyler için hayati risk oluşturabilmektedir.
Pika sendromunda,
- Besin niteliği olmayan maddeleri yeme tutumu bireylerin gelişimsel düzeyiyle uyum sağlamamaktadır. (Örneğin bebeklerin emekleme dönemlerinde farklı maddeleri ağızlarına götürmesi pika sendromu olarak tanımlanmamaktadır.)
- Yeme davranışı toplumsal veya kültürel olarak kabul edilen bir yeme davranışı değildir. (Bazı kültürlerde toprak yeme davranışının var olduğu bilinmektedir.)
- Yeme davranışı başka bir psikiyatrik hastalık sebebiyle ortaya çıkmışsa bile ayrıca değerlendirilmesi gerekecek kadar ağır seyretmektedir.
Pika Sendromunun Genel Özellikleri
Pika sendromu ismini saksağan anlamına gelen pika (pica)’dan almaktadır. Hastalığa bu ismin verilmesinin sebebi saksağanın da gıda dışı maddeler ile beslenmesinden kaynaklanmaktadır. Sendrom uzun yıllardan beri bilinmektedir ve sendromun ilk tanımını Hipokrat yapmıştır.
Yeme bozukluklarına dahil edilmiş olan pika sendromu pika hastalığı olarak da adlandırılmaktadır. Pika sendromu genellikle çocukluk çağında ortaya çıksa da her yaş grubundan bireyde bu hastalık görülebilmektedir.
Pika Sendromunun Nedenleri
Pika sendromunun gelişmesinde sosyoekonomik, fizyolojik, psikolojik ve davranışsal faktörlerin rol oynadığı belirlenmiştir.
Sosyoekonomik olarak gelişmekte olan, yetersiz beslenmenin görüldüğü toplumlarda; çinko ve demir gibi vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineral eksikliklerinin pika sendromunun gelişiminde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir.
- Mineral ve vitamin eksiklikleri pika sendromunu oluşturan başlıca nedenlerden bir tanesidir.
- Katı diyet programları bireylerde vitamin eksikliğine sebep olarak pika sendromunun gelişimine zemin hazırlayabilmektedir.
- Beslenme yetersizliği bulunan gebe ve emziren kadınlarda pika sendromuna rastlanmaktadır.
- Böbrek hastalıklarının pika sendromuna yol açabildiği bilinmektedir.
Pika sendromunun gelişiminde psikolojik sebeplerin etkili olduğundan söz edilmektedir.
- Aile içi iletişim eksikliği, ebeveyn ilgisizliği ve uyaran azlığı da çocuklarda yeme davranış bozukluklarına yol açarak pika sendromunun oluşumunda etki göstermektedir.
- Bireylerde stres ve anksiyete ile başa çıkma yöntemi olarak pika sendromu oluşabilmektedir.
- Pika sendromu bazı psikiyatrik hastalıklar sonucu ortaya çıkabilmektedir.
Pika Sendromunun Tedavisi
Pika sendromu tedavisinde psikiyatrist, psikoterapist ve diyetisyen desteği önemli rol oynamaktadır. Tedavi yönetiminin belirlenmesinde hastanın fizyolojik ve psikolojik durumu ile sendromun ortaya çıkış sebebi değerlendirilmektedir.
Mineral ve vitamin eksikliğinden kaynaklanan durumlarda; bireylerin ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineraller tespit edilmekte, beslenme şekilleri düzenlenmekte ve gerekli besin öğeleri beslenme düzenine dahil edilmektedir.
Yeme bozuklukları içerisinde yer alan pika sendromunun psikolojik sebeplerden kaynaklandığı durumlarda ise psikoterapi ve davranışsal terapi teknikleriyle birlikte yeme davranış bozukluğunun tedavisi amaçlanmaktadır.
Kaynakça;
- Ertekin, Y. , Korkut, Y. , Sönmez, C. & Ertekin, H. (2012). Farklı Bir Pika Hastalığı Olgusu . Ankara Medical Journal , 12 (3) , 158-159.
- Gümüş, Ç., Alver, E., & Körpe, H. (2020). Bir Sosyal Sorumluluk Örneği: Pika Sendromunun Tanıtılmasına Yönelik Hazırlanan Dergi İlanı Tasarımları
- Ünal, R. N., & Samur, F. G. (2012). Pika davranışının insan sağlığı üzerine etkileri. Beslenme ve Diyet Dergisi, 40(2), 155-162..
