Okul Reddi ve Okul Korkusu Nedir?
Çocuk neden okula gitmek istemez? Ah biz de bir zamanlar çocuktuk. Ben hiç ağlamadım ki… Çocuğum neden böyle? Bu soruları çoğaltabiliriz. Sevgili anneler ve babalar ,bu konu sizi endişelendiriyor olabilir. Çocuklarda okul reddi, aslında onların mevcut düzenlerini değiştirmekten kaynaklanan bir korkuyu yansıtyor olabilir. Öncelikle bu durumun ne olduğunu tanımlayarak başlayalım.
Okul reddi nedir? En basit tabiriyle okula gitmeme isteği, okul reddinin tam ifadesi olarak karşılık bulabilir. Burada önemli olan çocuğun davranışına odaklanmak değildir. Onun bu davranışı neden geliştirmiş olduğunu anlamaktır. Okul reddi nedenleri üzerine yoğunlaşmak, problemi çözmede size ayna olabilir.
Okul Reddi Neden Olur?
Çocuklarda okul reddi, birçok farklı sebeple ortaya çıkabilir. Çocuk daha okula başlarken gitmek istemediğini söylüyorsa bunun nedeni ayrılık kaygısı olabilir. Evden uzaklaşacağı için bir nevi yalnız kalacağı korkusu yaşayabilir.
Sosyal fobi, çocukların okula adaptasyon sürecini büyük oranda zorlaştıran durumlardan biridir. Okulda yaşanan akran zorbalığı, öğretmen-öğrenci ilişkisi de okul reddi nedenleri arasında yer alır.
Bütün bunların dışında çocuk neden okula gitmek istemez? Okula yeni başlayan çocuklarda çok görülmese de bazen akademik başarısızlık korkusu bu duruma yol açabilir. İlkokula başlayan çocuklarda kaygılar farklıdır. Anneden ve aileden ayrılma korkusu, okulda neyle karşılaşacağını bilmeme korkusu ön plandadır.
Başarısız olma korkusu daha büyük sınıflardaki çocuklarda ortaya çıkabilir. Burada belki müfredata eklenen yeni dersler, çocuk için zor görünebilir. Bu konuda onun kaygılarını anlamaya çalışmanız korkularını yenmede ona rehberlik etmenize yardımcı olur.
Okul Reddi Belirtileri Nelerdir?
Okul reddi belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Sabah mide bulantısı
- Baş ağrısı ve karın ağrısı
- Uyku problemleri
- Okula gitmekten kaçınma
- Öfke nöbetleri gibi duygusal tepkiler
- Bazı durumlarda ileri boyuta varan ağlama krizleri
Okul reddi ve kaygı bozukluğu arasında yakından bir ilişki vardır. Çocuk okulda yaşadığı olumsuzluklar nedeniyle orada bulunmak istemiyor olabilir. Okul reddi belirtileri arasında yer alan mide bulantısı psikolojik olsa da fiziksel sonuçlar doğurabilir. Çocuk okula gitmemek için başının ağrıdığını, midesinin bulandığını söyleyebilir. Bu durumda ona kızmadan yaşadığı psikolojik problemin kökenini anlamaya çalışmanız gerekir.
Çocuğun evden çıktığı zaman başına bir şey gelmesinden korkması, anneden-babadan kopamama hali, okul reddi sebepleri arasında yer alabilir. Dışarıda kendini güvensiz hissetme durumu, okula gitmeyi istememesine yol açabilir.
Aile içi dinamikler, çocuğun dış dünyayla olan ilişkisini büyük oranda etkiler. Bu noktada çocuğu dışarı çıkmaya daha çok teşvik etmek, arkadaş ilişkilerini geliştirmeye çalışmak, onun okula adaptasyonuna katkı sağlayabilir.
Yaşanan bazı travmatik olaylar, okul korkusu oluşmasına yol açabilir. Çocuğun okuldaki diğer arkadaşları tarafından dışlanması, kendisiyle bir fiziksel özelliği nedeniyle dalga geçilmesi okuldan soğumasına yol açabilir.
Okul korkusu nedenleri arasında şunlar yer alabilir:
- Annesinden ve babasından ayrı kalacağı korkusu,
- Nasıl bir ortama gideceğini bilmemenin verdiği kaygı,
- Evinden uzakta kalma korkusu,
- İstediği zaman dışarıda oynayamamaktan doğan korkular vb.
Okul Reddi ile Başa Çıkma Yöntemleri
Okul reddi sadece psikolojik nedenlere mi bağlıdır? Çocuk neden okula gitmek istemez? Psikolojik okul fobisi, birçok çocuğun okula gitmek istememesinin temel nedenidir. Ebeveyn rehberliği yardımıyla okula başlamadan önce çocuğu öğrenim hayatına ısındırmak korkularını gidermede yardımcı olabilir.
Okul ortamını gözlemlemesine izin vermek, mümkünse bir ders misafir öğrenci olmasını rica etmek, ders ortamını anlamasına yardım edebilir. Okul öncesi eğitimi alması da çocukların ilkokula hazırlanması için önemli bir adımdır. Arkadaşlarıyla oyun oynayarak keyifli zaman geçirdiği okul öncesi eğitim sürecinde çocuk, okulla ilgili bir ön hazırlık edinmiş olur.
Okul öncesi eğitimi almamış ve okula giderken zorluk yaşayan çocuklar içinse bu durumu aşmaya yardımcı olacak psikoterapi desteklerine başvurmak mümkündür. Aile terapisi almak, çocuk psikolojisi konusunda daha doğru yaklaşımlar sergilemenize yardım eder.
Okul reddi tedavi yöntemlerine başvurarak çocuğun yaşadığı kaygıları minimum seviyeye indirebilirsiniz. Bilişsel davranışçı terapi yardımıyla çocuğun korkularını fark edip bunlara yönelik aksiyon alabilirsiniz. Okulda kendini rahatsız eden çocuklar varsa bunlara yönelik gerekli önemlere başvurabilirsiniz.
Öğretmenden kaynaklı sorunlar varsa etkili iletişim teknikleriyle bu durumu aşabilirsiniz. İletişim kurmak bir sonuç vermediyse çocuğun sınıfını ya da okulunu değiştirerek kendisi için daha iyi bir yerde olmasını sağlayabilirsiniz.
Oyun terapisi yardımıyla çocuğunuzun terapist eşliğinde keyifli zaman geçirmesine yardım edebilirsiniz. Okul ile iş birliği içinde olarak çocuğu eğitim alma konusunda teşvik edebilirsiniz. Okulda çocuğu zorlayan durumları tespit ederek bunların üstesinden gelmek için ilgili kişilerle görüşebilirsiniz. Ebeveyn rehberliği, çocukların okul konusundaki isteksizliklerini gidermeye yardım edebilir. Çocuk okula gitmeyi sevmese bile yine de gitmesi gerektiğini anlayabilir.
Okul Reddi ve Ayrılık Kaygısı Arasındaki İlişki
Küçük çocukların kaygıları, onlar için ölüm korkusuna eşdeğer olabilir. Ailesi tarafından terk edilme olasılığı, bir çocuk için inanılmaz derecede korkunçtur. Okul reddi, çoğunlukla bu yüzden meydana gelir. Bunu aşmak için okulu biraz daha keyifli hale getirecek bazı küçük tüyolara başvurabilirsiniz.
Çocuğun mutlu uyanmasını sağlayan sabah rutini oluşturma yöntemleri sayesinde onu okula biraz daha istekli hale getirebilirsiniz. Belki okul yolu üzerinde onun sevdiği bir tatlıyı almak, sabah okula gitmeden önce salıncakta sallanmak gibi eylemlerle heyecanlanmasını sağlayabilirsiniz.
Okul reddi ile başa çıkma yöntemleri arasında çocuğa anlayışlı davranmak en başta gelir. Ona sevdiği aktiviteleri de sunarak okula gitme eylemini daha kabul edilebilir hale getirebilirsiniz. Çocukla okul hakkında konuşarak yapabileceği şeylerle ilgili destek verebilirsiniz. Çocuğa güven aşılamak için kendi çantasını taşıyabileceğini, ayakkabılarını bağlayabileceğini söyleyebilirsiniz.
Okulda arkadaşlarına sabah günaydın diyerek içeri girmesini öğütleyebilirsiniz. Bu ufak gibi görünen destekler, aslında onun başarabileceğine olan inancını desteklediğinizi gösterir. Sen yaparsın, ben inanıyorum diyerek duygusal destek sağlama noktasında ona pozitif katkıda bulunmuş olursunuz. Çocukta özgüven geliştirme teknikleri üzerine eğilerek korktuğu şeyler hakkında boşuna kaygı ürettiğini anlamasını sağlayabilirsiniz.
Okul Korkusu ve Okul Reddi Arasındaki Farklar
Okul korkusu, çocuğun ne olduğunu bilmediği ya da bildiği bir durumdan korkmasıdır. Okul reddi ise çocuğun okula gitmeyi reddetmesine yol açan durumdur. Okul korkusu ya da reddi yaşayan çocuklar için plansız okul ziyaretleri gerçekleştirebilirsiniz.
Son derste onu almaya gitmek gibi bir jest yaptığınızda çocuk, terk edilmediğini ve onun için orada olduğunuzu bilerek rahatlar. Bunun dışında gün içinde herhangi bir tenefüste onu görmeye gidebilirsiniz.
Bu ziyaretler aynı zamanda çocuğun okul ortamını gözlemlemenize yardım eder. Okula adapte olmaktan zorlanan çocuklarınızı, her gün istikrarlı şekilde okula gittiği günler için hafta sonları, güzel bir etkinlikle ödüllendirebilirsiniz. Ödüllendirme sistemini abartmadığınız sürece etkili sonuçlar alabilirsiniz.
Her konuda ödüle ve cezaya başvurmanız çocuğun bir şeyleri yapmaya tek motivasyonunun ödüllendirme sistemine bağlı olmasına yol açar. Ondan küçük bir istekte bile bulunsanız sizden karşılığında ödül beklemeye başlayabilir. Bu ödül sistemini ona bir ödül veriyormuşsunuz gibi değil de vaktimiz olduğu için şu an birlikte bir şeyler yapıyoruz mesajıyla vermelisiniz. Çocuğa duygusal destek sağlama amacıyla yapacağınız bu teşvikler, onun okula karşı hevesini artırmaya yardım edebilir.
Okul korkusu ve okul reddi farkları şu şekilde sıralanabilir:
- Okul korkusu yaşayan çocuk, gittiği ortamda kötü bir şey olacağını zannederek korku yaşar. Okul reddi ise çocuğun ne olacağını bilmemesinden kaynaklı değil, okul gitmek istememesinden kaynaklıdır.
- Okul korkusu yaşayan çocuklar, bunu öğretmeden ya da arkadaşlarından kaynaklı olarak yaşayabilirler. Korku duymaya neden olan kişi ya da kişiler söz konusudur. Okul reddi ise derslere uyum sağlayamama, öğrenme zorluğu, akran zorbalığı gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
Bu durumu yaşayan çocukla aile içi sağlıklı iletişim kurarak tam olarak nasıl bir ruh hali içinde olduğunu anlamaya çalışabilirsiniz. Okul reddini önleme yöntemleri konusunda gerekli araştırmayı yaparak gerekli tedavi ve teşvik programlarına katılabilirsiniz. Okula gitmek istemeyen ya da okul korkusu yaşayan çocuklara karşı ebeveyn tutumları bu konuda ayrı bir öneme sahiptir. Anlayışlı bir ebeveyn olursanız çocuğun sizinle iletişim kurmasına izin vermiş olursunuz. Kendini kapatan bir çocukla iletişim kurmak zorlaşır. Bu durumda onun duygularını ve hislerini anlamakta zorlanırsınız.
Okul Reddi Tedavi Yöntemleri
Zorlanan çocuklar için okula uyum programı gibi etkili çözüm yöntemlerini araştırabilirsiniz. Çocuğun okulu sevmesine yardım etmek için kendisiyle vakit geçirecek bir arkadaş olması etkili sonuçlar almanızı sağlayabilir. Akran desteği sağlama, çocuğunuzun okula adaptasyon sürecini kolaylaştırabilir.
Rehberlik öğretmeni aracılığıyla okul psikolojik danışmanlığına başvurmak, çocuğun kaygılarını anlamanıza yardım eder. Çocuğa yönelik aşırı korumacı davranış kalıplarından uzaklaşmak, onu sosyalleşmeye teşvik etmek gerekir. Zorlandığı noktalarda terapi desteğiyle kendine güvenini kazanmasına yardım etmek önemlidir. Disiplin ve anlayış dengesi kurabilmek adına tutarlı olmaya özen göstermelisiniz. Yapmayı vaat ettiğiniz şeyleri yapmaya özen göstermelisiniz. Sözünüzde durmanız çocuğun, karakter yapısını ve size olan güvenini büyük oranda şekillendirir.
Ebeveynler İçin Pratik Öneriler
Okula gitmeyi cazip hale getirme ipuçları içinde güzel kahvaltı alternatifleri hazırlamak yer alabilir. Okul başarısını destekleme amacıyla çocuğun zorlandığı noktalarda ona eğlenerek öğreneceği alternatifler sunmak, ders çalışmayı sevmesine yardım edebilir. Eğitim sürecine katılım sağlayarak gün içinde neler yaptığını sorup ödevleri konusunda teşvik edici olabilirsiniz.
Ödev yapma sürecine aktif olarak katılmadan sizden sadece destek istediğinde ona yardımcı olabilirsiniz. Okul kaygısı yaşıyorsa bu konudaki duygularının yönetimi noktasında da onu sakinleştirebilirsiniz. Kaygısının nedenini sorarak bu konuda yapması gerekenleri anlatmalı, böylece yaşadığı olumsuz duygulardan kurtulmasına destek olmalısınız. Okul reddi ve yaşanan çeşitli olumsuzluklar hakkında daha fazla desteğe ihtiyaç duyuyorsanız terapiye başvurabilirsiniz.
