İnternet ve teknoloji herkes için fayda sağlayan buluşlar bugün zararlı bir dönüşüm süreci içindedir. Çocuklarda internet ve teknoloji bağımlılığı, temel iletişim problemlerine dâhildir. İnternet bağımlılığı çocukların günlük hayatını farklı şekillerde etkiler. Çocuklarda internet bağımlılığı, sosyalleşmeyi büyük oranda azaltır. Dışarı çıkmayan, vaktinin çoğunu bilgisayar başında, kendi odasında geçiren çocuklarda internet bağımlılığı artmaya başlar.
Çocukların, ebeveynlerini sürekli internet başında görmeleri, cep telefonuyla ve tabletle vakit geçirme isteklerini artırır. Kontrol altına almazsanız ekranda geçirdikleri süre uzamaya devam edebilir. Tedbir almazsanız ekran başında geçirilen bu süre, bir bağımlılık haline gelir. İnternet bağımlılığını önlemek için çocukla sağlıklı iletişim kurmayı deneyebilirsiniz. Ona farklı aktiviteler için zaman ayırarak ekran başında geçireceği zamanı sağlıklı bir aktiviteye yöneltebilirsiniz.
Çocuklarda İnternet ve Teknoloji Bağımlılığı Nedir?
Bilgisayar, tablet ve telefon kullanımı her zaman bağımlılık gelişmesine yol açmayabilir. Bağımlılık haline gelmemesi için çocuklarınızın teknolojiyi ve interneti kontrollü bir şekilde kullanmasına izin verebilirsiniz. Çocukların ekran karşısında vakit geçirmesine izin verirken dikkatli olmalısınız. İnternette türlü tehlikelerin varlığı da söz konusu olduğu için çocuklarınızın internet kullanımını güvenli bir şekilde sağladığınızdan emin olmalısınız. Bazı internet şirketlerinin güvenli internet uygulamalarından faydalanabilirsiniz. İnternet ağı üzerinden yapacağınız bir güvenlik ayarı sayesinde ebeveyn denetimini aktif hale getirebilirsiniz. Alacağınız bu önlem, çocuklarınızın yetişkinlere yönelik ve şiddet içerikli paylaşımları görmesini engeller.
Çocuklarda internet ve teknoloji bağımlılığı, günlük hayatlarını ihmal edecek kadar ekran karşısına zaman geçirmeleri durumudur. Teknolojiyi tamamen engellemek de mümkün değildir. Abartıya kaçmadan yapılan bazı dijital aktiviteleri, bağımlılık olarak görmemelisiniz. Çocuğunuza, internetten içeriği zararlı olmayan bazı çizgi filmleri izletebilir, onlara yönelik içerikleri birlikte takip edebilirsiniz.
Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?
Çocukların kontrolsüz bir şekilde internette zaman geçirmeleri, teknoloji bağımlılığı belirtileri olarak görülen aşağıdaki durumların ortaya çıkmasına yol açabilir. Teknoloji bağımlılığı belirtileri kendini şu şekilde gösterebilir:
- Çocuğun internette geçirdiği zamanın süresi gittikçe uzar.
- Gece uykularından feragat edecek kadar internette zaman geçirmeye başlar.
- İnternet bağlantısı olmadığında ya da engellenmeye çalıştığında sinirlenir.
- Gece uyumadığı için gün içinde uykulu bir halde olabilir.
- Çok geç saatte yatıp sabahları geç saatte uyanmaya başlayabilir.
Dijital bağımlılığın çocuklara etkisi, fiziksel ve psikolojik olarak çok sayıda olumsuzluğa yol açabilir. Sosyallikten uzaklaşan çocuklar, bir süre sonra sinirli ve gergin bir ruh haline bürünebilirler. Gözlerde kaşıntı, kuruluk meydana gelebilir. Azalan fiziksel aktiviteye bağlı olarak ortaya çıkan kilo alma ve beraberinde obezite riski de çocuklarda internet bağımlığının tehlikeli yönlerinden bir tanesidir.
İnternet ve Teknoloji Bağımlılığının Çocukların Zihinsel Gelişimine Etkileri
İnternet ve teknoloji bağımlılığı, çocukların zihinsel gelişimlerine de olumsuz etkiler yapar. Beyin üretmekten uzaklaştıkça, motor becerilerde gerileme meydana gelebilir. Yaratıcı düşünme becerileri gerilemeye başlar. Çevredeki uyaranlara karşı tepkisiz kalma eğilimi artabilir. Bunların yanında dürtü bozukluklarının ortaya çıktığını fark edebilirsiniz. Çocuklarınızın öz disiplin ve düzenleme becerileri gerilerken, haz odaklı bir anlayışa sahip olmaya başladıklarını görebilirsiniz.
Teknolojiyi tamamen engellemek mümkün değildir. Hatta bu, doğal hayatın akışına da aykırıdır. O zaman çocuklarda internet ve teknoloji bağımlılığını nasıl önleyebilirsiniz? Teknolojiyi tamamen yasaklamak yerine ekran süresini kısıtlayabilirsiniz.
Çocuklarda ekran süresi yönetimi, onların hem fiziksel hem de ruhsal sağlıklarını koruyabilmek için son derece önemlidir. Çocukların teknoloji kullanımı, belli bir gözetim altında olduğu sürece onlara zarar vermeyebilir. İçeriği temiz, çocuklar için gerçekten katkı sağlayabilecek oyunlar, çizgi filmler, çocuklarınızın güzel zamanlar geçirmesine yardım edebilir. Bunu her gün belli bir zaman dilimiyle kısıtlayarak bu disipline uymaya özen göstermelisiniz.
Çocuklarda teknoloji kullanım sınırları konusunda Yeşilay’ın önerisi 3-6 yaş aralığındaki çocuklar için 30 dakikadır. İlköğretim çağına gelmiş bir çocuk için bu süre 45 dakika olarak ifade edilmiştir. Ortaöğretim sürecindeki öğrenciler için 1 saat, lise çağındakiler için ise 2 saat şeklinde belirtilmiştir.
Bu süreler çocukların ve gençlerin bir gün içinde internet karşısında en fazla geçirmesi gereken süreyi gösterir. Çocukları, teknoloji bağımlılığından uzaklaştırmak için onunla fiziksel oyunlar oynayabilirsiniz. Kitap okuma saatleri düzenleyebilirsiniz. Çeşitli dış mekân aktivitelerine birlikte gidebilirsiniz.
Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığının Sosyal İlişkilere Etkisi
Çocukların sosyal gelişimi ve teknoloji ilişkisi, genel olarak ters orantılıdır. Teknolojiyle geçirilen zaman arttıkça çocuklarda sosyal becerilerde azalma meydana gelir. Bu doğal olarak gelişen bir durumdur. İnternet bağımlılığı ve zihinsel gelişim ilişkisi açısından bakacak olursak, çocuklarınızın uzun vadede sadece ekran karşısında kalması, yaratıcılığı olumsuz etkiler. Zihinsel süreçleri yönetmekle ilgili çeşitli problemler ortaya çıkmaya başlar.
Sosyallik, ikinci planda kaldığı için sürekli akan görüntüler nedeniyle odaklanma problemleri baş gösterir. Çocuklarda dijital medya kullanımı, mümkün olduğunca kısıtlanması gereken bir alandır. Sosyal medyada vakit geçirmek yerine çocuklarınızın sizinle vakit geçirmesini sağlarsanız, iletişim becerilerini kazanmalarında onlara destek olabilirsiniz.
Arkadaşlarıyla vakit geçirmesi için özel oyun etkinliklerine katılmasını destekleyebilirsiniz. Bunları yaptığınızda ve çocuğu ekrana teslim etmemiş olursunuz. Neticede onların, ruhsal ve fiziksel anlamda daha sağlıklı ve kendini ifade edebilen bireyler haline geldiğini fark edebilirsiniz.
Çocuklarda İnternet Bağımlılığının Sağlık Üzerindeki Etkileri
Çocuklarda internet bağımlılığının sağlık üzerindeki etkileri şu şekilde listelenebilir:
- Uyku bozukluklarına yol açan sürelerde internet ve teknoloji kullanımı, çocuklarda günlük aktivitelere katılmayı zorlaştırır.
- Özellikle gece geç saatlere kadar devam eden internet aktiviteleri, gece uykusunu büyük oranda baltalar.
- Gece yeterince uyuyamayan çocuklarda büyüme hormonu yeterince salgılanamadığı için yaşıtlara oranla bazı motor ve sosyal becerilerde gerilikler meydana gelebilir.
Sağlıklı teknoloji alışkanlıkları geliştirme konusunda desteklediğiniz çocuklar, teknoloji ve internet kullanımında daha bilinçli hareket edebilirler. İnternet güvenliği, çocuklar için olmazsa olmazlardan bir tanesidir. Bunu sağladığınızda teknolojiden korkmanıza gerek yoktur.
Çocuklarda Teknoloji Kullanımını Sınırlandırmak İçin Ebeveynlere Öneriler
Çocuklarda teknoloji kullanımını sınırlandırmak için yapabileceğiniz bazı ufak hamleler bulunur. Dijital cihazların, çocuklar üzerindeki etkilerini en zararsız seviyeye çekmek için şu yöntemleri deneyebilirsiniz:
- Çocukların çevrimiçi davranışlarını kontrol edebilirsiniz.
- İnternet kullanımı için her gün belli saatler belirleyerek bu saatlerin dışında internette vakit geçirmesine izin vermeyebilirsiniz.
- Sosyal medya kullanımı konusunda dikkatli davranabilirsiniz. Bu ortamda kendi fotoğraflarını ve videolarını paylaşmaması gerektiği noktasında uyarıda bulunabilirsiniz.
- Teknolojinin aldığı zamanın yerine fiziksel aktiviteleri koyabilirsiniz. Bir aile günü, anne çocuk ya da baba çocuk günleri yaparak çocuklarınızın gerçek bağlar kurmasını sağlayabilirsiniz.
- Teknolojiyi uyku saatinin dışında kalacak şekilde kullanmasına izin verebilirsiniz.
- Ailecek dijital detoks yapabilirsiniz.
Çocuklarda teknoloji kullanımı konusunda belli kurallar koyarsanız onların, teknolojik zararlardan uzak kalmasına yardım edebilirsiniz. Her şeyden önce siz iyi bir rol model olursanız, çocuklarınızla sağlıklı iletişim kurma şansınız artar. Cep telefonuyla ve ekranla olan ilişkiniz ne kadar az olursa bu durum, çocuk için de o kadar az özendirici olur.
Çocuklar İçin Güvenli ve Sağlıklı Teknoloji Kullanımı Nasıl Sağlanır?
Çocuklar için güvenli ve sağlıklı teknoloji kullanımı, ailecek uyacağınız belli kurallar belirleyerek mümkün hale gelir. Ebeveynlerin dijital denetiminin yanında internette geçirilen süreyi hep birlikte azaltmak daha önemlidir.
Evde sürekli sosyal medyada zaman geçiren bir anne baba varsa çocuğun da o alanı merak etmesi doğaldır. İnternette çok uzun zamanlar geçirdiğinizde ve aile içi iletişim azaldığında çocuklarınızın da teknolojiye olan ilgisi otomatik olarak artar. Bunun yerine hep birlikte yaptığınız aktiviteleri artırmayı deneyebilirsiniz. Bu yöntemle, çocuklarda sağlıklı ekran kullanımını teşvik ederek bağımlılığı önleyebilirsiniz.
Çocuklarda İnternet ve Teknoloji Bağımlılığı İçin Ne Zaman Uzmana Başvurulmalı mı?
Çocukların sosyal ilişkileri, evde anne ve babalarıyla olan ilişkilerine göre şekillenir. Çocuk, annenin ve babanın desteği sayesinde sosyal ilişkilerine yön verir. Bazen ebeveynlerin o kadar da tehlikeli olduğunu düşünmediği durumlarda çocukların internet bağımlılıkları geliştirmeleri söz konusu olabilir.
Güvenli internet uygulamaları sayesinde çocuklarınızı bu bağımlılıktan ve kötü niyetli kişilerin zararlarından koruyabilirsiniz. Çocuklarınızın günlük dengesini bozacak kadar internette vakit geçirdiğini düşünüyor olabilirsiniz. Bu durum, onların ruhsal dengesini bozduysa alanında uzman terapistlerden profesyonel yardım alabilirsiniz.
