Madalyon Psikiyatri Kliniği tüm ilginin yeni eğitim öğretim döneminde olduğu bu günlerde dikkatleri eğitimin başka bir ayağına çekerek, özel durumu olan çocukların ailelerini Özel Eğitim Merkezleriyle ilgili bilgilendirdi. Merkezin uzmanlarından Psikolog Pınar Daldikler bu konuda yönelttiğimiz soruları yanıtlarken, özel eğitimde psikolojik desteğin öneminin altını çizdi.
Madalyon Psikiyatri Kliniği tüm ilginin yeni eğitim öğretim döneminde olduğu bu günlerde dikkatleri eğitimin başka bir ayağına çekerek, özel durumu olan çocukların ailelerini Özel Eğitim Merkezleriyle ilgili bilgilendirdi. Merkezin uzmanlarından Psikolog Pınar Daldikler bu konuda yönelttiğimiz soruları yanıtlarken, özel eğitimde psikolojik desteğin öneminin altını çizdi.
Özel Eğitim Merkezi nedir?
Özel Eğitim Merkezleri, kaynaştırma programına devam eden ya da okula gidemeyecek durumda olan çocukların eğitimleriyle ilgilenen, bu konuda uzman bir kadrodan oluşan ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müfredatı belirlenmiş kurumlardır. Çocukların özel durumu olduğuna ve özel eğitim alması gerektiğine karar verilirse sıra uygun bir merkez bulmaya gelir. Günümüzde birçok özel eğitim merkezi açılmakta hatta ne yazık ki bazı merkezler tamamen ticari sebeplerle kurulmaktadır. Ailelerin bu konuda çok hassas davranmaları gerekir. Bir özel eğitim merkezinin amacı nedir, müfredata ne kadar uyuyor, iyice araştırıldıktan sonra karar verilmesi gerekir.
Özel eğitim merkezlerine devlet çeşitli ödemeler yapmaktadır. Sırf bu nedenlerle merkez kurmak isteyenler olabilmektedir. Bazı merkezlerde psikologlara sınıf öğretmenliği yaptırılmakta, uzmanlar alanları dışında çeşitli branşlarda derslere girmek zorunda bırakılmakta. Oysa psikolog, akademik eğitim için değil çocuğun duygu durumu ve davranışsal becerileri için oradadır.
Özel eğitim merkezinde çalıştığınız dönemde dikkatinizi en çok ne çekti?
Bence özel öğretim merkezlerinde farklı özellikleri bulunan tüm öğrencilerin bir arada bulunmaları önem taşıyan bir konu.
Eğitim kurumu içerisinde bu çocuklar öğretmenleriyle bire bir eğitim görseler de ders aralarında, kuruma gelip giderken araçlarda uzun süre birlikte vakit geçiriyor. Farklı seviyelerde ve farklı durumlarda olan bu çocuklar bu süre içerisinde birbirlerinden olumsuz yönde etkilenebiliyor, birbirlerinin davranışlarını kopyalamalarına neden olabiliyor. Örneğin eğitim için merkeze gelen bir çocuk, tükürmeyi de öğrenebiliyor. Merkezin bu konuda hassas olması gerekiyor. Aileler zaman zaman ilgisiz davranabiliyor. Bazı aileler özel öğretim merkezlerini çocuklarını bıraktıkları oyun evi gibi görüyor ve içeride neler olup bittiğiyle ilgilenmeyebiliyor.
Özel eğitim merkezinde psikolojik desteğin önemi nedir?
Özel Eğitim Merkezlerinde psikolojik destek sandalyenin bir ayağı kadar önemlidir. Özel durumu olan çocukların yaşamdaki yerlerini alabilmeleri için belli dengeleri yakalamak zorundayız. Davranış sorunları ya da zeka geriliği olan çocukların psikolojik destek almaları davranışsal gelişimlerinde olduğu kadar duygusal ihtiyaçlarının giderilmesinde de çok önemlidir.
Psikologlar sadece çocuklarla değil aileleriyle de görüşerek, yaşadıkları sorunlarla ilgili de destek vermektedir. Aynı şekilde özel durumu olan çocuğun varsa kardeşiyle görüşebilir. Engelli kardeşi olan çocuklar, sorumluluklarının getirdiği yüklerle baş etmekte zorlanabilmekte ve ilerleyen zamanlarda sorun yaşayabilmekte.
Aile bireylerine psikolojik destek gerekli midir?
Aileler açısından engelli bir çocuğa sahip olmak maddi manevi zorlukları olan bir deneyim. Yine de bu bir yolculuk ve bu yolculukta çocuklarımıza ne kadar destek olduğumuz çok önemli. Öncelikle ailelerin farkındalıklarının arttırılması gerekiyor. Aile, çocuğun durumu hakkında ne kadar bilgi sahibiyse beklentisi de o düzeyde makul olacaktır. Zaman zaman hiç olmayacak şekilde çocuğuyla ilgili gerçekleşemeyecek beklentileri olan annelerle karşılaşıyoruz.
Bu anlamda da psikolojik destek çok önemli bir yer ediniyor. Ailelerin yaşadıkları çatışma ve çelişkileri paylaşabilmeleri, baş etme yöntemleri geliştirmeleri için yardımcı olunması gerekiyor.
Özel eğitime gelen engelli çocuklar gelişim gösteriyorlar mı?
Tabiki de bir çok öğrenci özel eğitim sayesinde yeni beceriler kazanıyor, yaşama adapte olmayı öğreniyor ve davranışsal sorunları varsa pozitif anlamda değişim gösteriyor.
Kendi öğrencilerimin birinden örnek verebilirim. Tuvalet korkusu olan 6 yaşında otizmli bir öğrencim vardı. Tuvalete annesi olmadan gitmek bir yana, önünden bile geçemiyordu. Bu davranışın anlamsız olduğunu anlatmanız imkansız ancak sistematik duyarsızlaştırmayla tuvaletlere karşı bu olumsuz tepkisini ortadan kaldırmayı başardık. Genel durumunu iyileştirici olmasa da yaşamı zorlaştıran bir davranışı ortadan kalkmış oldu.
Ailelere son olarak ne söylemek istersiniz?
Özel eğitimde çalıştığım dönemde karşılaştığım ailelere, çok özel birini dünyaya getirdiklerini söylerdim. Sorumlulukları da çok farklı tabiki. Büyüteceğiniz ağacın ne kadar kök salacağı, ne kadar ayakta duracağı size bağlı. Sabır ve sevgiyle hareket etmeli ve yardım almaktan asla çekinmemelisiniz.
