Çocuk psikolojisi, genel olarak bir yetişkine göre daha kırılgandır. Çocuklar, hayatı deneyimleyerek ve yaşadıkları şeyleri hafızalarına kaydederek öğrenirler. Bir süre sonra deneyimledikleri olaylar karşısında hissettikleri duygular, onların gelecekteki yaşamını da şekillendirmeye başlar. Bir yetişkin olduklarında çocukluktan gelen korkuları ve kaygıları yüzünden problem yaşayan çok sayıda birey vardır. Bu problemleri henüz çocukken çözebilmek, ilerleyen yaşlarda sağlıklı ilişkiler kurmak ve yaşam konforunu arttırmak için son derece önemlidir.
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Nedir?
Çocuk ve ergen psikiyatrisi hem küçük çocukların hem de ergenlik çağına girmiş çocuklara yönelik psikiyatri dalıdır. 18 yaş altındaki ergenler ve çocuklar için sosyal kaygıları ve problemleri azaltmak amacıyla başvurabileceğiniz psikiyatri bölümüdür. Bu alanda çalışan uzmanların tamamı, çocuk ve ergen psikiyatrisi alanında eğitim almış ve tecrübeli terapistlerden oluşur.
Çocuklar, bazen dış faktörlerden bazen de aile içi iletişimden kaynaklı psikolojik rahatsızlıklar ya da davranış bozuklukları geliştirebilir. Bunların ötesinde çocuklar, yaşadığı ortamdan dolayı kaygı ve korkular yaşayabilir. Yaşadıkları korkular ve kaygılar, farklı davranış kalıpları olarak dışa yansır. Yaşadıkları fiziksel problemler bazen de ortaya koydukları davranışlar, altında yatan psikolojik problemlerden kaynaklanır.
Sağlık hem ruhsal hem de bedensel olarak bir bütünlüğü temsil eder. Fiziksel ya da ruhsal rahatsızlıklar ortaya çıktığında çocuk yaşadığı sıkıntılar nedeniyle mutsuz olur. Bu durumu göz önüne alarak onların beden sağlıkları kadar ruh sağlığını da önemsemelisiniz. Sağlıklı bir çocuk yetiştirmek için onlarla doğru iletişim dilini bularak, yaşlarına uygun doğru iletişim kanallarını keşfetmeyi deneyebilirsiniz.
Küçüklüğünde sevilen ve desteklenen bireylerin hem çocukluk hem de yetişkinlik dönemlerinde daha mutlu ve kendine güvenli olduğunu görebilirsiniz. Okul başarısından sosyal başarıya ve bulunduğu ortamda sosyal bir birey olmalarına kadar birçok süreç, çocuğun tepkilerine etki eder. Çocuk yaşadığı aile ortamında ve içinde bulunduğu okul ortamında ve sosyal çevrede rahat hissetmediği sürece, bunu davranışlarına öfke ve umursamazlık gibi yansıtabilir.
Belli dönemlerde özellikle de ergenlik dönemlerinde arkadaş çevresinden, okul şartlarından ve aile içinde yaşanan belli zorluklardan doğan problemlerle karşılaşabilirsiniz. Bütün bunları, ailecek bir arada olarak ve çocuğunuza gösterdiğiniz anlayış ve sevgiyle aşabilirsiniz.
Yaşadığınız zorluklar karşısında ne zaman profesyonel destek alacağınızı merak edebilirsiniz. Bazı dönemlerde birçok ergen anne babası çocuklarıyla yaşadıkları sorunlar karşısında kendilerini yetersiz hissedebilir. Merak etmeyin, bu durum her zaman sizin suçunuz değil. Çocuğunuz bazen yaşadığı problemleri, ergenliğin verdiği huzursuzluğu veya okulda yaşadığı başarı kaygısını farklı şekillerde dışa vurabilir. Bu durumla baş etmekte çok zorlandığınızı hissediyorsanız hem okul öncesi ve ilkokul hem de ergenlik dönemi çocuklarınız için psikolojik destek alabilirsiniz.
Çocuk Psikiyatrisine Başvuru Nedenleri?
Çocuk psikiyatrisi bölümünden randevu almanız için birden çok neden olabilir. Çocuğunuz özgül öğrenme bozukluğu yaşayabilir. Disleksi olarak ifade edilen öğrenme güçlüğü, çocuğun okuldaki dersleri diğer çocuklardan daha farklı şekilde algılaması şeklinde ortaya çıkar. Disleksi; kendini okuma bozukluğu, anlatım ve dil bilgisinde bozukluk, matematik dersini anlamada güçlük şeklinde belli eder. Çocuk yazmada zorluk yaşayabilir. Okurken zorlanabilir, hece atlayarak okuyabilir. Bazı sesleri çıkarmakta zorlanabilir. Öğrenme konusunda arkadaşlarından daha geride seyredebilir. Bu durumda çocuğu “tembel” diye yaftalamadan önce yaşadığı zorluğu anlayabilmek gerekir. Alanında uzman terapistler ve oyun terapisi gibi uygulamalar yardımıyla çocuğunuzun özgül öğrenme güçlüğüyle baş etmesini sağlayabilirsiniz.
Çocuğunuzda ortaya çıkan, iletişim kurmaktan kaçınma, göz teması kurmama, arkadaşlarıyla oynamama, öfke kontrolünde zorluk gibi durumlar, aile içi ilişkiler nedeniyle meydana gelebilir. Çocuklar, annelerinin ve babalarının birbirleriyle iletişimlerinden etkilenir. Evde çok sık kavga ediyorsanız çocuğunuz yaşadığı alanda kendini güvende hissetmeyebilir. Çocuk ve ergenlerde anne baba tutumları onların iletişim ve davranış biçimlerini şekillendirir.
Boşanma sürecindeyseniz çocuğunuz bu durumun kaygısını yaşıyor olabilir. Annesini ya da babasını kaybedeceğinden korkabilir. Bir ebeveyne karşı öfke davranışı geliştirebilir. Bu durumda çocuğunuzun psikolojisini korumak için profesyonel yardım almayı deneyebilirsiniz.
Çocuğunuz bulunduğu ortama uyum sağlayamıyor, sınıf ortamına aykırı hareket ediyor olabilir. Bu durum dikkat eksikliğine ve hiperaktiviteye işaret edebilir. Çocuğun dikkatini toplamasına yardımcı aktivitelerle onu sınıf ortamına, derslere ve ilerleyen süreçte iş hayatına adapte olması konusunda destekleyebilirsiniz.
Travma sonrası stres de çocuğunuzun psikolojisini büyük oranda bozabilir. Travma sonrası stres, çocuk psikiyatri alanında uzman desteği alarak atlatmanız gereken önemli problemlerden biridir. Taciz, ebeveynlerden birinin kaybı, büyük afetlerden birine şahit olmak gibi çocuğu derinden etkileyen olaylar travma sonrası strese yol açabilir. Çocuk yaşadığı olayı hayatının belli dönemlerinde tekrar yaşıyormuş gibi hisseder. Onu psikolojik olarak zorlayan ufak problemlere karşı bile aşırı tepkiler verebilir. Bu durumu atlatabilmek için de çocuk psikiyatrisi alanında uzmanlaşmış profesyonellerden destek alabilirsiniz.
Çocukların aile içinde yaşadığı problemler de birbirinden farklılık gösterir. Aynı aile içinde büyüyen kardeşlerin her birinin aynı psikolojiye sahip olmadığını da fark edebilirsiniz. Kardeşi bulunan çocukların kıskançlık yaşaması, sıklıkla karşılaşabileceğiniz problemler arasındadır. Bu durumda kardeşler arasında ayrım yapmadığınızı ve iki çocuğun da sizin için değerli olduğunu göstermeniz önemlidir. Çocuklar arasında kıyaslama yapmak, kıskançlığı körükleyerek kardeşler arasındaki rekabeti daha da artırabilir.
Çocuklarda yer yer karanlıktan ve geceden korkma, hayaletlerin geleceğine inanma, gerçek olmayan yaratıkların kendine zarar vereceğinden korkma gibi gerçek dışı korkular da görülebilir. Bu durumda onları korkutan faktörü tespit ederek ona maruz kalmasını engelleyerek korkuyu azaltabilirsiniz. Bu durum onların hayatını büyük ölçüde etkiliyor ve hayatını kısıtlıyorsa bir uzmana başvurabilirsiniz.
Çocuklar, bazen duygusal olarak iyi hissetmediklerinde bebeklik dönemlerinde olduğu gibi tuvaletlerini altlarına kaçırabilirler. Bu da onların kendilerini iyi hissetmediğini gösteren önemli bir işarettir. Bu sorunun ortaya çıkma nedeni çocuğun bir şeyden korkması, annesinin ve babasının artık onu eskisi kadar sevmeyeceğini düşünmesi olabilir. Bu durumda çocuğu suçlamak yerine böyle şeylerin arada olabileceğini kendini kötü hissetmemesi gerektiğini söyleyebilirsiniz. Bu destekleyici tavır, çocuğun kendine olan güvenini kaybetmesine engel olarak bu davranışın pekişmesinin de önüne geçer.
Tik gibi istemsiz hareketler de çocuğun psikolojiyle ilgili çeşitli işaretler verebilir. Bu işaretleri doğru okuyarak çocuğun kendini iyi hissetmediği durumları anlamaya çalışabilirsiniz. Bu konuda zorlanıyorsanız çocuğunuzun tiklerinden ve yaşadığı duygusal problemlerden kurtulmasını istiyorsanız yine bu alanda uzmanlaşmış terapistlerden yardım almayı deneyebilirsiniz.
Çocukluk dönemi depresyonu çocuğunuz için psikolojik desteğe başvurmanız gerektiğini gösteren önemli bir diğer işarettir. Çocuğunuz arkadaşlarıyla olması gerektiği gibi iletişim kurmaz, genellikle kendini odasına kapatır. Sizinle iletişim kurmaktan çekinir, genellikle sohbete katılmaz. Bu durum çocukluk dönemi depresyonuna işaret edebilir. Öfke, değersizlik hissi ve intihar düşüncesi gibi olumsuz durumlarda hem ergen hem küçük çocuklar için depresyon göstergesi olabilir. Bu durumu aşmanın en etkili yolu, çocuğu sosyal aktivitelere teşvik etmektir. Sosyalleşmeye yönlendirdiğiniz çocuğun yaşadığı umutsuzluk ve karamsarlık hissi azalabilir.
Davranış bozuklukları, çocuk psikiyatri doktorları tarafından tedavi edilen önemli ruhsal problemler arasındadır. Çocuk bazen kendine zarar verebilir bazen de arkadaşlarına ve çevresine karşı kaba, şiddete meyilli davranabilir. Her iki durum da profesyonel yardım gerektiren ve düzeltilmesi gereken davranış bozukluklarını içerir.
Çocuk Psikiyatrisi Neye Bakar?
Çocuklar, yetişkinlerden farklı bir psikolojik yapıya sahiptir. Yetişkinler için şaka yerine geçebilecek mecaz olarak nitelendirilebilecek söylemler çocuklar için büyük korkulara sebebiyet verebilir. Çocukların duyduğu sözler onlarda büyük korkulara ve kaygılara yol açabilir. Oluşan korkular ve kaygılar da problemli davranış kalıplarının oluşmasına neden olabilir. Yukarıda bahsi geçen çocuk psikiyatrisi problemlerinin yanında karşılaşabileceğiniz diğer problemler arasında:
Ders başarısızlığı,
Fobiler,
Ergenlik dönemi ruhsal sorunları,
Kaygı bozuklukları,
Konuşma bozuklukları,
Ergenlerde madde kullanımı,
Otizm,
Yeme bozukluğu,
Üstün zihinsel potansiyel,
Stres ve öfke kontrolü,
Sosyal fobi,
Sınav kaygısı,
Obsesif kompulsif bozukluk,
Okul korkusu yer alır.
Her bir psikolojik bozukluk ve rahatsızlık, büyük ölçüde uzman desteği gerektirir. Çocuk ve ergen psikiyatrisi alanında uygulanan terapi yöntemleri arasında en sık tercih edilen bilişsel davranışçı terapidir. EMDR terapi de hem çocuklarda hem de ergenlerde değersizlik duygusunu gidermek amacıyla uygulanan önemli terapi yöntemlerinden biri olarak ön plana çıkar.
Çocuk odaklı aile danışmanlığı sayesinde çocuklarınızın aile içinde rahatsız olduğu ve onları kaygılandıran sorunları ortadan kaldırmak için bir adım atabilirsiniz. Çocuklarınızın yaşadığı problemlere çözümler bulmak için doğru uzmanlara danışmalısınız. Psikolojik bozukluğun ya da rahatsızlığın altında yatan nedenin tespit edilmesini sağlayarak bu durumun giderilmesine destek olabilirsiniz.
Çocuk ve Ergenlerde Yaygın Psikolojik Sorunlar ve Belirtileri
Öfke patlaması, sosyal sorunlar, uyumsuzluk, derslerde başarısızlık, kıskançlık, şiddete meyilli davranışlar çocuklarda ve ergenlerde sıklıkla yaşanabilen problemler arasındadır. Bu problemler genellikle çocuğun kendini normal bir şekilde iletişim kurmanın ötesinde öfkeyle, hakaretle, şiddet yoluyla ifade etmesi şeklinde gösterebilir. Bunun aksine çocuk, tamamen kendini iletişime kapatabilir. Bütün bu davranış modelleri, çocukların bir şeyden korkması, kaygı duyması, kendini değersiz hissetmesi nedeniyle ortaya çıkar.
Çocuk, kardeşini kıskanabilir, okulda arkadaşlarından daha az başarılı olduğu için kıyaslamaya tabi tutulabilir. Akran zorbalığı nedeniyle okula gitmek istemeyebilir. Sürekli başının ya da karnının ağrıdığını söyleyebilir. Aslında korktuğu ya da kaygı duyduğu bir durumdan kaçmak için öne sürdüğü hastalık bahanesiyle okula gitmekten kaçabilir. Yoğun bir korku yaşadıysa istemsiz olarak altına kaçırabilir. Korkudan kekeleyebilir. Bütün bu problemler çocukta stres yaratan faktörler ortadan kalktığında otomatik olarak ortadan kalkabilir. Bu durumla baş edebilmek için çocuk psikiyatrisi uzmanlarından destek alabilirsiniz. Psikolojik destek alarak ilerleyen dönemde çocuklarınızı korkularının esiri olmaktan kurtarabilirsiniz.
Çocuk Psikiyatrisinde Tedavi Yöntemleri
Çocuk psikiyatrisinde tedavi yöntemleri arasında ağır psikolojik problemler dışında öncelik, sorunun terapi yardımıyla çözülmesidir. Çocuk psikiyatri tedavi yöntemleri, kişilik bozukluğu, şizofreni gibi ağır rahatsızlıklar dışında oyun terapisi, davranışçı terapi gibi farkındalık yaratacak uygulamaları kapsar. İlaç tedavisi genellikle en son düşünülen çözümdür.
Aileler İçin Rehber: Çocuklarınızın Ruh Sağlığını Koruma Yolları
Çocuk psikiyatri uzmanlarından randevu alarak çocuklarınızı düzenli olarak pedagoglarla görüştürebilirsiniz. Okulda, sosyal çevrede ve arkadaşlarının yanında onların davranışlarını gözlemleyerek gerektiği noktada onlara rehberlik edebilirsiniz. Çocuklarınızla kaliteli boş zaman aktiviteleri yaparak onlarla mutlu zamanlar geçirebilirsiniz. Kış aylarında kapalı mekân ziyaretleri yapabilir, müze ve sergi gibi alanları gezebilirsiniz. Güzel havalarda piknik, park etkinlikleri gibi açık hava aktiviteleriyle eğlenebilirsiniz. Uçurtma uçurabilir, birlikte bisiklete binebilirsiniz. Hafta sonlarında bir filme, salep içmeye, deniz kenarında yürümeye gidebilirsiniz. Birlikte keyif aldığınız aktivitelere katılarak çocuklarınızı dışarıdaki tehlikelerden koruyabilirsiniz. Ne olursa olsun onlarla iletişim kanallarınızı kapatmayarak kendilerini yalnız hissetmelerinin önüne geçebilirsiniz. Bunları yapmanıza rağmen ya da belki bu aktivitelere yeterince zaman ayıramadığınız dönemde çocuklarınızda gördüğünüz durgunluk, mutsuzluk ve öfke hali gibi durumlar için uzman desteği almayı deneyebilirsiniz.
Uzman Seçimi: Doğru Çocuk Psikiyatristini Bulma İpuçları
Bulunduğunuz ilde çocuğunuz için doğru psikiyatrik rehberliği almak isteyebilirsiniz. Söz konusu çocuğu olduğunda birçok anne baba onun için en iyisini ister. Bu nedenle sadece il bazlı psikiyatri merkezlerini aramak yerine, bu merkezlerin güvenilirliğine önem vermelisiniz. Ankara gibi büyük bir şehirde çocuk psikiyatrisi merkezi arıyorsanız öncelikle bulunduğunuz adrese yakın olmasına dikkat edebilirsiniz. Bunun dışında dikkat etmeniz gereken şey, klinik çalışanlarının uzmanlığı, sunduğu hizmetler ve çocuğunuzun bu görüşme sonucundaki ruh halidir. Ankara çocuk psikiyatrisi alanında tanınmış uzmanlardan destek alarak çocukluk ve ergenlik dönemi sıkıntılarını daha rahat bir şekilde atlatabilirsiniz.
İstanbul çocuk psikiyatrisi alanında uzman arıyorsanız trafik sıkıntısı çekmeden online terapi olanaklarını değerlendirebilirsiniz. Terapiye kolayca ulaşabilmeniz işinizi büyük oranda kolaylaştırır. Doğru uzmanla iletişim halinde kalmanız da son derece önemlidir. Çocuğunuzun psikolojisine iyi gelen, onunla doğru iletişim dilini kurabilen bir terapisti tercih etmelisiniz.
Ucuz olduğu için başvurduğunuz ama verim alamadığınız bir terapi hizmetindense bütçenize uygun ve size profesyonel destek sunacak ruh sağlığı merkezini tercih etmelisiniz. Çocuklarınız, geleceğin yetişkinleridir. Onlara sağlıklı bir gelecek sunmanın en güzel yollarından biri, onlara sağlıklı bir ruh hali verebilmektir.