Travma Beden
“Derin duyguları yaşamayı ve bunlara tahammül edebilmeyi öğrenmek travmadan iyileşmek için esastır” (Beden Kayıt Tutar, Bessel A. Van Der Kolk).
Travma, kişinin ruhsal ve bedensel sağlığına zarar veren her türlü deneyim olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla, bazen travma ani ve beklenmedik şekilde gerçekleşen korku, üzüntü, acı veren bir olay iken; bazen ise, çocukluk çağında sevgi ve güven gibi duygusal ihtiyaçların karşılanmadığı ebeveynler ile büyümenin sonucunda oluşan deneyimler olarak değerlendirilebilir
Peki bu travmalar yaşandığı dönemde kalır ve etkisini kaybeder mi?
Bazen travmalar yaşayan kişi tarafından savunma mekanizmaları nedeniyle gömülerek unutulduğu düşünülebilir ancak kişiyi yetişkin yaşamında şekil değiştirerek etkilemeye devam eder. Böylece kişinin hayatını olumsuz etkilemeye devam edebilir. Çünkü bastırılmış travma ve olumsuz yaşantılarımız beden tarafından kayıt altına alınmaktadır.
Travma yaşayan insanlar üzerinden uzun yıllar geçse de yaşananları ifade etmekte zorlanırlar. Ancak bedenleri yaşadıkları korkuyu, öfkeyi, çaresizliği çok taze şekilde kayıt altında tutar ve travmayı hatırlatan ufacık tetikleyiciye karşı bile anı yeniden canlanabilir.
İfade edilemediğinde travma beyinde işlenmez. Bunun sonucu olarak rahatsız edici görüntüler, geriye dönüşler (flashbackler) ve kabuslar olarak geri döner. Travma deneyiminin üzerinden uzun yıllar geçse de; işlenmemiş travma beyin aktivasyonunu olayın yaşandığı ilk gün ki ele geçirir.
Travma yaşayan insanlar, geçmişteki olumsuz olayı hatırladıklarında, duygulardan sorumlu olan beyinlerinin sağ tarafı sanki olay o anda yeniden oluyormuş gibi aktif ve canlıdır.
Bununla birlikte, mantık ve akıl yürütme becerilerinden sorumlu olan beynin sol tarafı ise oldukça pasif durumdadır. Kişi yoğun ve acı verici duyguları o an hissederken, travma kaynaklı hissedilen yoğun duygular olduğunun farkında değildir. Şimdiki zamanda yaşadığı sorunu çözme konusunda ise yetersiz kalabilir. Bunun sonucunda tetikleyici karşısında korku, acı gibi travmayı hatırlatan durumlarda duyguları yeniden aynı yoğunlukta hissedebilirler.
Örneğin, çocukluk çağında araba kazası yaşamış biri, gelecek yaşamında arabaya bindiği zaman araba kullanmayı bilse bile yine de benzer korkuyu hissederek panik ve korku duygularını yaşayabilir. Ya da çocukluk çağında cinsel istismara uğramış biri yetişkin yaşamında cinsel deneyiminde sorunlar yaşayabilir.
Çünkü bu travmalar işlenmemiştir. Yani, ifade edilmediği ve tedavi edilmediği için beyin tarafından anı olarak kaydedilmemiştir. Bunun sonucunda ise, şimdiki zamanda etkisini sürdürür. Böylece travmayı hatırlatan her türlü tetikleyici (hatırlatıcı), kişinin geçmişte yaşadığı olumsuz deneyiminde hissettiği duyguyu taze şekilde yeniden hissetmesine yol açabilir. İşlenmeyen travmalarda, beden tehdidi kaydeder ve kişinin beyninde sürekli tehlike alarmları çaldığı için daima stres hormonları aktiftir. Bu nedenle travma geçmişte yaşanmış olsa bile, kişinin şu anki yaşamında sürekli korku ve kaygı içinde yaşamasına neden olur.
Bazen kişiler yaşadığı acı deneyimi bugün ki yaşamında azaltmak için ilaçlar, alkol, ya da aşırı yeme gibi olumsuz başa çıkma yöntemlerine başvursada bu durum dayanılmaz olan duygularını sadece geçici olarak azaltır. Çünkü, duygular bastırıldığı sürece BEDEN KAYIT TUTMAYA DEVAM EDER!”
İfade edilemediğinde travmanın üzerinden yıllar geçse de ilk gün ki gibi beyinde aktif şekilde durur.
Travmaların ifade edilmeyerek bastırılması sonucunda;
- Rahatsız edici görüntüler, geri dönüşler (flashbackler), kabuslar,
- Fizyolojik kaynaklı olmayan hastalıklar,
- Ağrılar,
- Ani irkilme, tedirginlik, huzursuzluk,
- Odaklanma, uykuda güçlük,
- Yoğun kaygı, panik ve öfke olarak şimdiki yaşamınızda ve bedeninizde şekil değiştirerek yaşamaya devam
Bu nedenle travmaların profesyonel destek alınarak tedavi edilmesi gerekmektedir.
Uzman Bilgisi
Psk. Nagihan KUTLU
Klinik Psikolog
- Üniversite : Işık Üniversitesi, Psikoloji Bölümü
- Uzmanlık : Işık Üniversitesi, Klinik Psikoloji
Yazıları
Depresyon Nedir ve Depresyon Yaşayan Kişiyi Anlamak
Depresyon; bireylerin kendini mutsuz, karamsar, değersiz, suçlu ve umutsuz hissettiği psikiyatrik bir bozukluktur. Beraberinde uyku ve iştah sorunları, yorgunluk, cinsel isteksizlik görülebilmektedir. Depresyon yaşayan kişiler hayattan eskisi kadar zevk alamamakta, önceden keyif aldığı aktivitelerde bile isteksiz hissetmektedirler.
Travma Beden
“Derin duyguları yaşamayı ve bunlara tahammül edebilmeyi öğrenmek travmadan iyileşmek için esastır” (Beden Kayıt Tutar, Bessel A. Van Der Kolk). Travma, kişinin ruhsal ve bedensel sağlığına zarar veren her türlü deneyim olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla, bazen travma ani ve beklenmedik şekilde gerçekleşen korku, üzüntü, acı veren bir olay iken; bazen ise, çocukluk çağında sevgi ve …
Yetişkinlerin İçindeki Çocuklar: Çocuk Mod’ları
Hepimiz zaman zaman “çocuk gibi davrandım”, “kendimi kaybettim ve nasıl oldu anlamadım”, “şu an hatırladığımda çok saçma geldi, nasıl yapmışım?” gibi cümleler kurmuşuzdur. Bu cümlelerin ortak bir özelliği var; duygular oldukça yoğun ve mantık ise oldukça geri planda. Yani çocuk mod’larımız! (yan’larımız)
Güncel Psikoloji Yayınlarımız
Trikotillomani Nedir?
Trikotillomani halk dilinde saç koparma hastalığı olarak bilinmektedir ve tanı kitaplarında obsesif kompulsif bozuklukları …
Psikoz Nedir?
Psikoz kelimesi Yunanca psyche(ruh, zihin) ve osis(anormal veya hastalıklı) kelimelerinin birleşmesiyle türetilmiş bir …
Şizotipal Kişilik Bozukluğu
Şizotipal kişilik bozukluğu tipik, karakteristik bir bozukluk mudur yoksa arada kalmış bir ifade midir?
Evlilikte Sağlıklı Tartışma
Evlilikte Sorun Çözme Yolları – Sağlıklı Tartışma Nasıl Olmalıdır? Evlilik iki farklı bireyin kişilik özelliklerinin, …
Duygusal İhmal’in Duygusu: Boşluk
Çocukluk döneminde bireylerin maruz kaldığı travmalar, kişilerin yaşamında derin izler bırakabilmektedir. Yaşanan …
Empati: Başkalarını Anlama Ve Empatik Bağlantı Kurma Sanatı
Empati kavramından Türk Dil Kurumu’nun web sitesinde duygudaşlık olarak kısaca bahsedilmektedir, psikolojiyle ilgili …
Maskeli Depresyon Nedir?
Maskeli depresyon, diğer adıyla gizli veya gülümseyen depresyon olarak da karşımıza çıkmaktadır. Maskeli depresyon, …
Kumar Bağımlılığı Ve Tedavisi
Kumar oynama bozukluğu kişinin bireysel, ailevi veya mesleki işlevselliğini bozacak şekilde kumar oynama davranışının …
Depresyon Nedir ve Depresyon Yaşayan Kişiyi Anlamak
Depresyon; bireylerin kendini mutsuz, karamsar, değersiz, suçlu ve umutsuz hissettiği psikiyatrik bir bozukluktur. Beraberinde …