Neden Geçmiş İlişkilerimizi Tekrarlarız?
Her birimiz zaman zaman kendimize romantik ilişkilerimizle ilgili neden hep böyle kişiler beni buluyor, ilişkilerimde neden benzer sorunlar yaşıyorum, hep böyle mi devam edecek gibi sorular sormuşuzdur. Aslında bizi huzursuz etse de, zorlasa da ilişkilerimizde benzer örüntüler tekrarlıyoruz. İlişkilerde bir şekilde kendimizi aynı rollerde buluyor ya da benzer duygulanımları hissedeceğimiz durumlara sokuyoruz. Peki, bize iyi gelmeyen ilişkileri sonlandırmak yerine neden bu ilişkileri sürdürmeyi tercih ederiz. Freud bu durumu tekrarlama takıntısı (yineleme zorlantısı) kavramıyla açıklar. Freud’a göre bunun sebebi geçmişte kurduğumuz travmatik ilişkilenme biçimleri ve bizim tekrar tekrar bu ilişkilenme biçimlerine dönme arzumuz. Bu ilişki örüntülerini bilinçdışında tekrarlama arzumuz travmatik deneyimleri bastırma görevi görür ve hatırlamamızı engeller.
İlişkilerimde Tekrarlama Takıntısı Nedir?
Bir örnekle açıklayacak olursak çocukken karşı cinsten ebeveynimiz ile ilişkimizin reddedici olduğunu ve duygusal ihmal içerdiğini düşünelim. Çocuk olarak bununla baş edebilmek için güncel gerçekliği ve duygularımızı yok sayarak daha çok reddedici ebeveynden beklediğimiz sevgiyi, kabulü alabilmek için neler yapabileceğimize odaklanırız. Fakat bu sevgi dolu bir ilişkiye sahip olabilmek için gerçek duygu ve düşüncelerimizi bastırmamız gerektiği anlamına gelir. Ve beklenen sevgi alınmadıkça da bu hayal kırıklığıyla baş edebilmek için belli davranışlar geliştirmeye başlarız. Bu da gelecek ilişkilerimizde kendisini gösterir. Örneğin bu sefer sonucu değiştirebileceğimize inanarak kendimizi sevilmediğimiz ve kabul görmediğimiz bir ilişki içerisinde bulabiliriz. Bilinçdışında eğer ilişkiye devam edersem durum değişebilir ve ihtiyacım olan sevgiyi, ilgiyi alabilirim diye düşünürüz. Fakat aynı sahneyi kurup oynadığımızda sonuç değişmez ve duygusal olarak tekrar tekrar yaralanırız. Aynı zamanda kendimizi değersiz ve sevilmez hissettiğimiz bu ilişkiler bizim için tanıdık bir alan olur. Öyle ki başka bir ilişkilenme biçimini düşünmeyiz bile. Bu tanıdıklıkla nasıl baş edeceğimizi de bildiğimiz için ilişkiye devam etme eğilimi gösterebiliriz.
Tekrarlama Takıntısı İle Başetme
Bunun tam tersi de mümkündür. Bazen de rolleri tersine değiştirir, ilişkide reddedici olan biz olabiliriz ve partnerimize değersiz, sevilmez hissettirerek bu hislerle baş etmeye çalışırız. Duygusal, fiziksel ya da cinsel istismara maruz kalan çocukların ileride bu şiddet çeşitlerini başkalarına göstermesi de tekrarlama takıntısıyla açıklanabilir. Ebeveynle ilişkilenmesinde mağdur edilen çocuk gelecek ilişkilerinde mağdur eden rolünü seçerek geçmiş travmasını benzer şekilde tekrarlayabilir. Roller değişse de (mağdur eden/mağdur edilen, bakım veren/bakım alan vb) bir kısır döngü yaşanır ve yeni bir ilişkilenme deneyimi mümkün olamaz.
Benzer İlişkiler
Özetle kendinizi sürekli benzer ilişkisel durumlarda, benzer davranışlar ve duygu durumları içerisinde buluyorsanız bu durum sizi duygusal olarak zorluyor olmasına rağmen ilişkiyi sonlandırmaktansa bu sefer farklı sonuçlar alabileceğinizi düşünerek ilişkiyi devam ettiriyorsanız bunun tekrarlama takıntısı olduğunu söyleyebiliriz. Öyle ki zaman ve kişiler fark etmeksizin sürekli kendinizi aynı ilişkisel sahnede aynı ya da tam zıttı rolü oynuyormuş gibi hissedebilirsiniz.
Benzer İlişki Döngüsü Nasıl Kırılır?
Peki bu döngü nasıl kırılır? Özellikli psikodinamik psikoterapi hem ilişkisel örüntülerinizi fark etmeniz, bunların neye hizmet ettiklerini anlamanız hem de yeni bir ilişkisel deneyimin nasıl mümkün olabileceğini görmeniz açısından faydalı olacak bir süreçtir. Muhakkak ki psikoterapi ilişkisinde de benzer bir ilişkilenme tekrarlanacak ve bu farkındalıklar sayesinde terapi ilişkisi de çalışıldıkça yeni bir deneyim yolu açılacaktır. Böylece daha spontan, daha çeşitli ve zengin ilişkilenme yollarının olduğu, kendi duygu ve düşüncelerinizi bastırmadan da ilgi ve sevgi ihtiyacınızın karşılanacağı ilişkiler kurmanız mümkün olur.
Uzman Bilgisi
Psk. Çağla APAYDIN
Klinik Psikolog
- Üniversite : İstanbul Bilgi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji (0 ÖSYM Bursu- Onur Öğrencisi)
- Uzmanlık : Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Tezli Yüksek Lisans Programı, Psikoterapistlerde Bağlanma ile Kendini Açma ve Zor Hasta Tanımları arasındaki İlişkide Duygu Düzenleme Stratejilerinin Aracı Rolü
Yazıları
Neden Geçmiş İlişkilerimizi Tekrarlarız?
Her birimiz zaman zaman kendimize romantik ilişkilerimizle ilgili neden hep böyle kişiler beni buluyor, ilişkilerimde neden benzer sorunlar yaşıyorum, hep böyle mi devam edecek gibi sorular sormuşuzdur. Aslında bizi huzursuz etse de, zorlasa da ilişkilerimizde benzer örüntüler tekrarlıyoruz. İlişkilerde bir şekilde kendimizi aynı rollerde buluyor ya da benzer duygulanımları hissedeceğimiz durumlara sokuyoruz. Peki, bize iyi gelmeyen …
Romantik İlişkilerde Sabotaj Nedir?
Bir süredir yeni biriyle görüşüyorsunuz. İletişiminiz harika, çok iyi vakit geçiriyorsunuz, cinsel anlamda da çok uyumlusunuz. Gittikçe daha çok vakit geçirmeye başlıyorsunuz. Fakat bu sırada içinizde rahatsız edici bir ses sürekli size “Zaten yakında terslik olacak ve her şey bozulacak” diyor, ilişkideki negatif taraflara odaklanıyor ve partnerinizden uzaklaşmaya başlıyorsunuz.
Online Terapi Nedir? Online Terapi Öncesi Bilinmesi Gerekenler
1980’lerden itibaren teknoloji ve internet kullanımının tüm dünyada yaygınlaşması bazı hayat pratiklerinin de değişmesine ve dönüşmesine neden oldu. Birçok hizmete internet üzerinden erişilmesi hem sadece yaşadığımız yerdeki imkanlarla sınırlı kalmamamızı hem de zaman kaybetmememizi sağladı.
Podcastler
Güncel Psikoloji Yayınlarımız
Trikotillomani Nedir?
Trikotillomani halk dilinde saç koparma hastalığı olarak bilinmektedir ve tanı kitaplarında obsesif kompulsif bozuklukları …
Psikoz Nedir?
Psikoz kelimesi Yunanca psyche(ruh, zihin) ve osis(anormal veya hastalıklı) kelimelerinin birleşmesiyle türetilmiş bir …
Şizotipal Kişilik Bozukluğu
Şizotipal kişilik bozukluğu tipik, karakteristik bir bozukluk mudur yoksa arada kalmış bir ifade midir?
Evlilikte Sağlıklı Tartışma
Evlilikte Sorun Çözme Yolları – Sağlıklı Tartışma Nasıl Olmalıdır? Evlilik iki farklı bireyin kişilik özelliklerinin, …
Duygusal İhmal’in Duygusu: Boşluk
Çocukluk döneminde bireylerin maruz kaldığı travmalar, kişilerin yaşamında derin izler bırakabilmektedir. Yaşanan …
Empati: Başkalarını Anlama Ve Empatik Bağlantı Kurma Sanatı
Empati kavramından Türk Dil Kurumu’nun web sitesinde duygudaşlık olarak kısaca bahsedilmektedir, psikolojiyle ilgili …
Maskeli Depresyon Nedir?
Maskeli depresyon, diğer adıyla gizli veya gülümseyen depresyon olarak da karşımıza çıkmaktadır. Maskeli depresyon, …
Kumar Bağımlılığı Ve Tedavisi
Kumar oynama bozukluğu kişinin bireysel, ailevi veya mesleki işlevselliğini bozacak şekilde kumar oynama davranışının …
Depresyon Nedir ve Depresyon Yaşayan Kişiyi Anlamak
Depresyon; bireylerin kendini mutsuz, karamsar, değersiz, suçlu ve umutsuz hissettiği psikiyatrik bir bozukluktur. Beraberinde …