Mükemmeliyetçilik, “Ya, Hep Ya Hiç”
Kişilik
Kişilik, bireyden bireye değişkenlik gösteren bir kavramdır. Bireyin doğuştan getirdikleri ve çevresel etkenlerle kazandığı özellikler kişiliği oluşturur. Kişilik oluşurken özellikle yaşamın ilk beşinci ve altıncı yıllarının önemli olduğu bilinmektedir.
Mükemmeliyetçilik
Mükemmeliyetçilik, kişilik özelliklerinden biridir. Hollender’a, göre mükemmeliyetçilik kavramı öğrenme yoluyla çocukluk döneminde edinilen, bireyin olması gerekenden anormal derecede yüksek beklentilerinin olmasına neden olan olumsuz bir kişilik özelliğidir. Mükemmeliyetçi bireyler yaptıkları yanlışları büyütme ve genelleme, başarılarını ise küçültme eğilimindedir. Genellikle kendilerini başarısız bir birey olarak tanımlamaktadırlar.
“Ya, Hep Ya Hiç”
“Ya hep ya hiç” düşüncesi bir “bilişsel çarpıtmadır”. Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımının bir kavramı olan “bilişsel çarpıtma”, bireyin düşünce sisteminde devamlılığı olan ve sistemli şekilde süren mantık hataları anlamına gelmektedir.
“Ya, hep ya hiç” bilişsel çarpıtmasına sahip bir birey, yapacağı işlerin tamamen kusursuz veya tamamen başarısız olacağına inanır. Kişi yapacağı işin tamamen kusursuz olması beklentisinde ise olması gerekenden fazla, uç nokta da bir çaba sarf etmektedir veya başarısız olacağına dair bir inanç geliştirdi ise o işe hiç başlamama davranışı sergilemektedir. Birey yapması gereken işte mükemmeli yakalayamazsa o işin kusurlu olduğuna ve kendisinin de başarısız olduğuna dair inanç geliştirebilir.
Ruh Sağlığı İle İlişkisi
Bu düşünce biçimi ve buna bağlı oluşan davranışlar bireylerde kaygı oluşmasına ve işlevlerinde bozulmaların olmasına neden olabilmektedir. Kişinin yüksek beklentilere sahip olması ve sorumluluklarına karşı anormal uç noktada çaba sarf etmesi, kaygının ortaya çıkmasına neden olan etkenlerdendir. Bireyin uç noktadaki bu çabasına rağmen başarısız olduğunu düşünmesi ise takıntılara neden olabilmektedir.
Uzman Bilgisi
Psk. Ayşegül MENTEŞEOĞLU
Klinik Psikolog
- Üniversite : Ufuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü (2019)
- Uzmanlık : Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji
Yazıları
Mükemmeliyetçilik, “Ya, Hep Ya Hiç”
Kişilik Kişilik, bireyden bireye değişkenlik gösteren bir kavramdır. Bireyin doğuştan getirdikleri ve çevresel etkenlerle kazandığı özellikler kişiliği oluşturur. Kişilik oluşurken özellikle yaşamın ilk beşinci ve altıncı yıllarının önemli olduğu bilinmektedir. Mükemmeliyetçilik Mükemmeliyetçilik, kişilik özelliklerinden biridir. Hollender’a, göre mükemmeliyetçilik kavramı öğrenme yoluyla çocukluk döneminde edinilen, bireyin olması gerekenden anormal derecede yüksek beklentilerinin olmasına neden olan olumsuz …
Çocukluk Dönemi Oluşan Bağlanma Yetişkinlik Dönemini Nasıl Etkiler?
Bağlanma, “iki insan arasındaki yakın duygusal bağ” olarak tanımlanabilir. Bağlanma hayatın ilk anlarında başlar. Yaşamın ilk 3 yılında bakım veren ile kurulan bağ, kişinin ilerleyen yaşlarda da kuracağı duygusal ilişkiler için kritik öneme sahiptir. Duyarlı bakım ve fiziksel rahatlık sayesinde bebekte güven duygusu oluşur ve bu güven duygusu bağlanmanın temelini oluşturur.
Takıntı – Zorlantı Bozukluğu “OKB” Nedir?
(Obsesif Kompulsif Bozukluk) Takıntı-zorlantı bozukluğu, kişinin obsesyonlarının, kompulsiyonlarının ya da ikisinin birden olduğu ve kişinin işlevselliğini önemli ölçüde bozan bir ruhsal bozukluktur. Bu ruhsal bozuklukta, zorlayıcı, girici düşünceler ve zorlantılar, tekrarlayıcı davranışlar, düşünsel uğraşlar görülür.
Güncel Psikoloji Yayınlarımız
Trikotillomani Nedir?
Trikotillomani halk dilinde saç koparma hastalığı olarak bilinmektedir ve tanı kitaplarında obsesif kompulsif bozuklukları …
Psikoz Nedir?
Psikoz kelimesi Yunanca psyche(ruh, zihin) ve osis(anormal veya hastalıklı) kelimelerinin birleşmesiyle türetilmiş bir …
Şizotipal Kişilik Bozukluğu
Şizotipal kişilik bozukluğu tipik, karakteristik bir bozukluk mudur yoksa arada kalmış bir ifade midir?
Evlilikte Sağlıklı Tartışma
Evlilikte Sorun Çözme Yolları – Sağlıklı Tartışma Nasıl Olmalıdır? Evlilik iki farklı bireyin kişilik özelliklerinin, …
Duygusal İhmal’in Duygusu: Boşluk
Çocukluk döneminde bireylerin maruz kaldığı travmalar, kişilerin yaşamında derin izler bırakabilmektedir. Yaşanan …
Empati: Başkalarını Anlama Ve Empatik Bağlantı Kurma Sanatı
Empati kavramından Türk Dil Kurumu’nun web sitesinde duygudaşlık olarak kısaca bahsedilmektedir, psikolojiyle ilgili …
Maskeli Depresyon Nedir?
Maskeli depresyon, diğer adıyla gizli veya gülümseyen depresyon olarak da karşımıza çıkmaktadır. Maskeli depresyon, …
Kumar Bağımlılığı Ve Tedavisi
Kumar oynama bozukluğu kişinin bireysel, ailevi veya mesleki işlevselliğini bozacak şekilde kumar oynama davranışının …
Depresyon Nedir ve Depresyon Yaşayan Kişiyi Anlamak
Depresyon; bireylerin kendini mutsuz, karamsar, değersiz, suçlu ve umutsuz hissettiği psikiyatrik bir bozukluktur. Beraberinde …