Çocuk Bakımında Fikir Ayrılıkları

Başka konularda ortak yönleri olan anne babalar bile çocuk bakımı felsefelerinde ortak yönler bulmakta zorlanırlar. Anne babaların farklı kişilik yapıları, farklı aile kökenleri, farklı yetişme biçimleri nedeniyle aslında bu çoğu kez kaçınılmaz bir durumdur. Bu durumun çocuğun gelişimini nasıl etkileyeceği farklılıkların çocuğa nasıl yansıtıldığına bağlıdır. Farklılıklar çocuğun gelişimine katkı sağlayacak bir zenginliğe dönüştürülebileceği gibi, gelişimi olumsuz yönde etkileyen önemli bir sorun olarak da karşımıza çıkabilirler.

Aslında her anne baba insan oldukları ve değişken ruh durumu içinde bulunabildikleri için zaman zaman kendi içlerinde bile tutarsız olabilirler. Bu tutarsızlık anne babanın ruh durumuyla ilgili olabileceği gibi çocuğun yapısı ya da davranışın ortaya çıktığı koşullara da bağlı olabilir. Örneğin mutsuz, sıkıntılı bir anne çocuğun mızırdanmasını tolere edemeyebilir. Gürültülü bir top oyunu açık havada uygun bir mekanda sorun olarak görülmezken evde kabul edilemez gelecektir. Anne babanın hem kendi içlerinde hem de birbirleriyle her zaman ve her koşulda tutarlı olmalarını beklemek gerçekçi değildir. Bunu gerçekleştiremeyen anne babalarda bu beklenti kaygı ve yetersizlik duygusuna neden olmaktadır. Aile içinde tutarlı olunması gereken konu evde sounların ele alınış biçimi ve bireylerin birbirlerine olan saygılı tutumlarıdır.

Anne baba, çocuğa sevgi gösterilmesi, kurallar-sınırlar ve sorunların ele alınış biçimi gibi çocuk gelişimindeki çok temel ögelerde fikir ayrılıkları içindeyse; bu düşüncelerini çocuğun yanında ve birbirini eleştirir tarzda tartışıyorlarsa; birbirlerinin kurallarını gevşetiyor ya da bozuyorlarsa çocuk neyin doğru neyin yanlış olduğunu öğrenemeyecektir. Böyle bir ortamda büyüyen çocuk kural tanımayan ya da her fırsatta kuralları zorlayan, sorgulayan, sorumluluk almayan, evde hırçın ama dışarıda güvensiz bir çocuk olur. Anne ve babanın farklı uçlarda olması onların bu tutumlarının daha da belirgin hale gelmesine neden olabilir. Örneğin aşırı hoşgörülü ve yumuşak bir annenin varlığında, baba disiplin açığını daha katı kurallarla kapatmaya çalışırken, babanın aşırı kurallarının çocuğa zarar vereceği endişesiyle anne daha da esnek olmaya başlayabilir. Bu durumda çocuk anneye karşı istekleri konusunda tutturan, ısrar eden, kurallara karşı gelen bir tutum içine girer. Babanın yanında daha uyumlu gibi görünse de bu sadece babanın varlığında sağlanabilen bir uyumdur. Anne kuralları “oyuncaklarını toplamazsan baban kızar” gibi cümlelerle uygulamaya çalışsa da bu yaklaşım çocuğun o kuralın gerçekten gerekli olup olmadığını sorgulamasına neden olur ve uzun vadede işe yaramaz. Sonuçta aile bireyleri arasındaki gergin, çatışmalı ilişkiler çocuğun mutsuzluğuna ve güvensizliğine neden olur. Farklı tutumların neden olabileceği diğer bir olumsuz sonuç da anne babanın çelişkili davranışlarının çocuk tarafından kullanılmaya başlanmasıdır. Çocuğun anne babayı yönlendirmesi bu farklı tutumlardan dolayı kolaylaşabilir.

Farklı görüş ve tutumların çocuğa zarar vermemesi için neler yapılabilir:

Öncelikle çocuk için anne babanın birbirine nasıl davrandığı, birbiriyle nasıl uzlaştıkları ve birbirlerine karşı gösterdikleri sevgi ve saygının, neye izin verilip neye verilmeyeceğinden daha önemli bir konu olduğu unutulmamalıdır. Örneğin çocuğun televizyon izlemesine karşı olan bir annenin buna izin veren eşiyle çocuğun önünde tartışmaya girmesi televizyon izlemekten daha fazla zarar verecektir. Anne ya da baba onaylamadıkları bir tutum için çocuğun önünde aşırı tepki vermektense o an için sessiz kalıp daha sonra konu üzerinde uzlaşmaya çalışmalıdır.
Anne baba birbirlerinin fikirlerini dikkatlice ve saygı göstererek dinleyebiliyor ve zaman zaman birbirine hak verebiliyorsa bu çocuk için de çok uygun bir örnek olur. Çocuk da farklı görüşleri dinleyebilme ve uygun şekilde tartışabilmeyi öğrenir.
Yatma saati, beslenme, disiplin gibi temel alanlarda nasıl davranılacağı konusunda önceden konuşulup anlaşma yapılabilir.
Güvenlik önce gelir. Sağlık, güvenlik, beslenme gibi konularda anne baba uyuşamıyorsa bir uzmanın örneğin çocuk doktorunun önerileri doğrultusunda hareket edebilirler.
Sorunların çözümünde anne baba ve çocuk/çocuklar işbirliği içinde olmalıdır. Çocukların çözümlere birebir katılmaları hem onların sorun çözme becerilerini geliştirecek hem de anne baba karşı karşıya gelmemiş olacaklardır.
Anne baba birbiri hakkında olumsuz, eleştirel biçimde konuşmamalıdır. Bu çocuğun gözünde ebeveynin otoritesini zedeler ve çocuğun da daha eleştirel, insanlara karşı olumsuz yaklaşan bir çocuk olmasına neden olur.
Her bir ebeveyn için çok önemli olan konular belirlenerek, sorumluluk alanları paylaştırılabilir.
Çocuğun yanında birbiriyle çelişen mesajlar vermemeye özen gösterilmelidir. Yemekten önce çikolata yenmesini anne uygun bulmuyorsa ve buna izin vermemişse babanın “bir şey olmaz bu seferlik yiyiversin demesi” çocuğun tüm kurallara karşı gelmesi ya da ısrar etmesi ile sonuçlanacaktır.
Anne babanın birlikte olmadıkları zamanlarda birbirlerinin kurallarını bozuyor olmaları da sık karşılaşılan bir durumdur. Örneğin baba çocuğun kendi yatağında yatmasına özen gösteriyorken babanın evde olmadığı zamanlarda anne çocukla birlikte uyursa çocuk sadece baba öyle istediği için yalnız yatması gerektiği mesajını alır. Ebeveynler birlikte olmadıkları zamanlarda da diğerinin kurallarına saygılı olmalıdır.

Sonuç olarak anne babanın farklı görüş ve tutumları hemen her ailede az ya da çok var olan kaçınılmaz bir durumdur. Anne babalar bu farklılıkları “benim dediğim olacak” savaşına dönüştürmedikleri sürece birbirlerini tamamlayarak çocuğun gelişimine katkı sağlayacak bir zenginlik olarak yaşayabilirler.