Agorafobi Yunanca toplantı alanı, halkın toplanma yeri anlamına karşılık gelen “agora” kelimesinden türetilmiştir. Alan korkusu olarak tanımlanan agorafobi kişilerin beklenmedik bir biçimde ortaya çıkabilecek panik benzeri belirtilerin ya da var olan panik bozukluğu belirtilerinin yaşanması durumunda yardım almanın zor olacağını düşünerek, belirli yerlerde ya da durumlarda bulunmaktan dolayı kaygı duymasıdır. Agorafobi evden uzakta olmaktan veya toplumsal alanlarda bulunmaktan duyulan korku olarak tanımlanırken çeşitli araştırmalarda “korku duymaktan korkmak” şeklinde de ifade edilmektedir. Agorafobi profesyonel destek ile psikoterapi ve medikal tedavi yöntemlerinden yararlanılarak tedavi edilebilmektedir.
Agorafobiye Sahip Kişilerin Korku ve Kaygıları
Agorafobiye sahip kişiler kendilerini güvende hissettikleri ve alışık oldukları çevreden ve insanlardan uzak olmaktan kaygı duyabilmektedir. Kişiler beklenmedik veya yatkınlık gösterilen panik atağın ve panik benzeri belirtilerin ortaya çıkması durumunda kendisine yardım sağlanamayacağı endişesi taşımaktadır. Agorafobiye sahip olan kişilerin yalnız olduklarında daha çok korktukları, kendilerini güvende hissettikleri bölgelerin dışına çıkarken yanlarında birisine ihtiyaç duydukları belirtilmektedir. Agorafobiye sahip kişilerin bulunmaktan korktukları bazı alanlar ve kaçındıkları durumlar şu şekilde belirtilmektedir;
- Pazar yerleri veya alışveriş yerleri, büyük ve kalabalık mağazalar
- Otobüs, tren, vapur ve uçak gibi toplu taşıma araçları
- Kalabalık ortamlar, işlek caddeler
- Trafiğin sıkışık olduğu yerlerde arabayla yolculuk
- Köprüden geçmek
- Kuyrukta beklemek
Agorafobiye sahip olan kişilerin yaşadıkları korkunun şiddeti bu durum ve alanlardan kaçınmalarının şiddetini de belirlemektedir. Hafif seyreden agorafobide kişiler bu durumlarda ve ortamlarda sıkıntı çekerek de olsa bulunmaya katlanabilmektedir. Korkunun şiddeti fazlaysa kişilerde kısıtlı bir yaşam biçimi ortaya çıkmaktadır. En şiddetli agorafobide ise kişiler eve kapanmakta, eve bağlı bir yaşam biçimi ortaya çıkmaktadır. Kişiler evden dışarı çıkmak için yanlarında bir kişinin olmasına ihtiyaç duymaktadır.
Agorafobi ve Panik Bozukluğu İlişkisi
Agorafobi ile panik bozukluğu arasındaki ilişki birçok araştırmacı tarafından incelenmektedir. Panik bozukluğa sahip kişilerin yaklaşık üçte birinin agorafobiye de sahip olduğu bilinmektedir ancak panik bozukluğu olmaksızın agorafobi hastalığına sahip kişiler de bulunmaktadır. Panik bozukluğu olan hastalarda agorafobi, geçirilen ilk panik atağın hemen ardından veya birkaç yıl içerisinde başlayabilmektedir.
Agorafobiyi Tetikleyen Sebepler
Kişilerde agorafobinin gelişiminin sebepleri tam olarak bilinmese de agorafobiyi tetikleyen çeşitli nedenler bulunduğu düşünülmektedir. Genetik yatkınlığın agorafobinin gelişiminde etkisi olabileceği düşünülmektedir. Kişilerin denge ve hareket sistemini, yerçekimine karşı tepkilerini düzenleyen vestibüler duyu sisteminde var olan fonksiyon bozukluklarının agorafobiyi tetikleyebileceği bildirilmektedir.
Kaynakça
- Tükel, R. (2002) Panik bozukluğu. Klinik Psikiyatri Dergisi, 5(3), 5-13. https://www.worldsbest.rehab/agoraphobia/
